Het is natuurlijk geweldig dat je je beter voelt door yoga, maar hoe gezond is je dagelijkse of wekelijkse practice nu echt? Kunnen asana’s en pranayama je helpen genezen als je ziek bent? Steeds meer wetenschappers onderzoeken de heilzame effecten van yoga. De belangrijkste resultaten tot nu toe (en ja, het werkt echt…).

Is yoga gezond?

Dat yoga goed is voor geest en lichaam voel je zelf direct, na elke yogales. Driekwart van de yogi’s is er ook ooit mee begonnen om zijn of haar fysieke gezondheid te verbeteren, bijna tweederde gebruikt de lessen om zich geestelijk beter te voelen. Ook houden yogabeoefenaars er over het algemeen gezondere gewoontes op na dan niet-yogi’s, blijkt uit een groot Amerikaanse onderzoek onder Iyengar yogi’s: ze zijn vaker vegetarisch, roken veel minder en hebben minder vaak last van overgewicht.

Yoga als therapie

Wetenschappers en artsen die de afgelopen jaren in aanraking kwamen met yoga raakten geïntrigeerd door de positieve effecten ervan. Yoga is gezond, maar hoe gezond precies? Kan het ook zieke mensen genezen en ingezet worden als therapie bij een behandeling? Ja, dat kan, zodra uit gedegen onderzoek blijkt dat het ‘echt’ werkt. En yogaonderzoek wordt steeds vaker gedaan, schrijft het Journal of Alternative Complementary Medicine in juli 2015.

Tussen 2003 en 2013 werden drie keer zoveel studies naar yoga als therapie uitgevoerd als in de jaren daarvoor, vooral in India (maar liefst de helft), Amerika en Canada. De meeste onderzoeken bekijken het effect van yoga op de mentale gezondheid, op hartklachten en op ademhalingsproblemen. De kwaliteit is wisselend. Sommige studies hebben maar weinig studies of geen controlegroep.

Verschillende soorten yoga

Een ander lastig punt is dat er zoveel soorten yoga zijn waardoor de uitkomsten niet altijd gelden voor ‘yoga in zijn algemeenheid’. In de wetenschap is het juist belangrijk dat zaken gestandaardiseerd kunnen worden zodat resultaten herhaald en vergeleken kunnen worden.

Om yogaonderzoek goed op waarde te kunnen schatten moet je dus secuur kijken naar wat precies is onderzocht, en hoe. Wat de auteurs van het artikel na het doorploeteren van alle studies concludeerden, is in elk geval hoopgevend: ‘Het gebruik van yoga als aanvullende therapie kan zorgen voor positieve effecten op de gezondheid die verder gaan dan traditionele behandelingen.’ Wel, schrijven ze, ‘is meer onderzoek van hoge kwaliteit nodig om te zorgen voor veranderingen in de gezondheidszorg.’ Want de gezondheidszorg veranderen, dat gaat niet vanzelf. Toch gebeurt het op sommige plekken al: pillen én yoga, of uitsluitend yoga. Yoga op recept.

Yoga is heilzaam bij…

  • Stress – Wetenschappers ontdekten dat bij mensen die asana’s doen, op sommige plekken de bloeddoorvoer even wordt stopgezet; daarna gaat het bloed weer sneller stromen. Hierdoor komt een stofje vrij, stikstofmonoxide, waardoor de bloedvaten iets uitzetten. Dat werkt kalmerend.
  • Stress (2) – Onderzoekers ontrafelden de neurologische processen die plaatsvinden wanneer mensen gecontroleerd en langzaam ademhalen, zoals bij traditionele yoga vormen gebruikelijk is. Een bepaald deel van de hersenen (de grijze massa) wordt dan actiever, met een rustgevend effect.
  • Stress (3) – Al na twaalf weken yogabeoefening hadden jonge, gezonde mensen minder last van stress dan de controlegroep die geen yoga deed. Ook verbeterde hun immuunsysteem. Het aantal antioxidanten in hun lichaam  die je lijf beschermen tegen gifstoffen ging bijvoorbeeld omhoog. Antioxidanten vind je in pure chocola en in bosbessen, maar je kunt dus ook gewoon je yogamat uitrollen.
  • Depressie – Het cortisolgehalte (het stresshormoon) in het brein van depressieve mensen is erg hoog; onderzoekers bewezen dat yoga dit gehalte omlaagbrengt.
  • Ouderdom – Mensen die jarenlang aan yoga doen hebben een vergelijkbaar hersenvolume als veel jongere mensen, ontdekten wetenschappers. Dat geldt vooral voor het linkerdeel dat verbonden is met positieve emoties als blijdschap en je gelukkig voelen. ‘Het lijkt erop dat yoga helpt voorkomen dat je hersens krimpen als je ouder wordt,’ schrijft de Amerikaanse yogadocente en psychiater Marlynn Wei hierover.