Yoga onder de Spaanse zon als burn-out therapie

Ontsnappen aan stress en de spoken in je hoofd: dat is het doel van de ‘From burn-out to freedom’ retreat van een resort vlak bij Marbella in Zuid-Spanje. Journaliste Sarina Wijnen, die haar burn-out te boven is gekomen maar nog met een paar aandachtspunten kampt, test het programma uit. En komt precies die punten tegen tijdens de burn-out therapie.

Op een ochtend stond ik op – of dus juist niet – met een burn-out. Ik had al een tijdje vreemde klachten als hartkloppingen, een verkrampte rug en een gebrek aan energie, en opeens was ik zo uitgeput, leeg en down dat ik mijn bed niet meer uit kon. Wat volgde was een moeilijke periode met ’s ochtends stressbraken, vervolgens een paar uur bijkomen op de bank en daarna een douchesessie waarvan ik meerdere pauzes moest nemen. Dit alles vergezeld van pieker- en doemgedachten over hoe er voor mij niks weggelegd was en alles voor eeuwig hopeloos zou zijn. De diagnose: een burn-out met agitatie en depressieve symptomen.

Een schok, want al wist ik dat ik er het type voor was – gevoelig, perfectionistisch en een controlefreak – toch had ik nooit verwacht dat het mij zou gebeuren. Tot ik ergens las dat burn-outs en depressies vooral mensen overkomen die lange tijd tegen hun natuur in leven. En dat was precies wat ik gedaan had. Ik ben extravert, maar woon alleen en had daarbij als freelancer de laatste jaren voortdurend in mijn eentje thuis gewerkt. Door het gebrek aan prikkels was mijn energiepeil geleidelijk afgekalfd en was de bril waardoor ik het leven bekeek ongemerkt steeds somberder geworden. Tel daarbij op de oplopende stress door fouten bij de verbouwing van mijn huis, en mijn break-down was een feit.

Als een verbeterde versie van mezelf kwam ik uit mijn burn-out tevoorschijn

Hoewel ik soms vreesde nooit meer uit het dal te komen, gebeurde dat dankzij een combinatie van medicatie, therapie en de steun van enkele dierbaren toch. Na een paar maanden stond ik er weer: als een verbeterde versie van mezelf, want ik wist nu wat mijn zwakke plekken waren en hoe ik beter voor mezelf kon zorgen.

Alleen, de lastige dingen van het leven houden natuurlijk niet op te bestaan. En na een tijdje stak het bekende gevoel van stress en overspoeld worden weer af en toe de kop op. Tijd om het een en ander op te frissen, vond ik. Ik ontdekte het bestaan van een luxe wellbeing center in Zuid-Spanje, dat naast yoga- en detoxprogramma’s, een ‘From burn-out to freedom’ retreat aanbiedt. Voor Yoga by Happinez mag ik een verhaal over deze burn-out therapie schrijven, en met een dankbaar gevoel dat ik zoiets voor mijn werk mag doen, stap ik het vliegtuig in.

Voetenwerk

Het oord, op een kwartier rijden vanaf Marbella de bergen in, ligt prachtig in een weelderig groen natuurgebied met pijn-, citroen- en olijfbomen, en het kleinschalige viersterrenresort is elegant uitgevoerd in Balinese stijl. Er zijn gasten uit verschillende uithoeken van de wereld, sommigen om te detoxen, anderen voor een algemene yogaweek, en ik dus voor het burn out programma. Ik schrik van de eerste behandeling die op mijn programma staat: een sessie voetenlezen met de Britse Lesley, die zichzelf holistisch intuïtief genezer noemt. Ik ben nogal een nuchter type en je persoonlijkheid aflezen aan je voeten is iets waarin ik moeilijk kan geloven.

Ik twijfel tussen lachen of een wetenschappelijk exposé afsteken

Terwijl ik op een behandelbed lig, zit Lesley aan het uiteinde en inspecteert ze uitgebreid mijn voeten en tenen. ‘Ik kan zien dat je rechttoe, rechtaan bent, oog voor detail hebt, gevoelig bent…’, zegt ze. In de spiegel aan de muur tegenover me zie ik mezelf fronsen. Ik twijfel tussen lachen of een wetenschappelijk exposé afsteken. Niet alleen had ik bepaalde dingen zelf al aangegeven in het intakegesprek, het is ook bekend uit psychologisch onderzoek dat de meeste mensen zichzelf eerlijker en gevoeliger inschatten dan gemiddeld. Dus de kans dat ik iets antwoord als ‘Nee hoor, ik ben best bot en lieg alles aan elkaar’ is niet zo groot.

Lesley gaat verder: ‘Je hebt vaak rugpijn en hoofdpijn en je bent boos op een van je ouders.’ Hmm, ik heb zelden rugpijn, nooit hoofdpijn, en heeft niet iedereen minstens één issue met zijn ouders? Ik voel een lichte paniek opkomen: als de hele retreat op dit soort dingen gestoeld is, heb ik een groot probleem. Ik zie mezelf al eerder moeten vertrekken, geen artikel kunnen aanleveren enzovoort. De bekende doemgedachten die het overnemen. Even weet ik niet wat ik moet doen, en dan besluit ik mijn bezorgdheid te uiten. Lesley zegt dit wel vaker mee te maken en we spreken af dat ik een open mind hou, het als een experiment beschouw. En als ik concludeer dat dit niet mijn kopje thee is, is dat ook prima.

Zuchten en visualiseren

Na het voetenlezen gaan we over naar de ERA-techniek: Emotional Release Activation. een methode die ze zelf heeft ontwikkeld en die als doel heeft gevoelens niet weg te duwen, zoals we vaak doen, maar diepgaand te verwerken en los te laten. Ze vraagt me om aan een voorval te denken dat me boos heeft gemaakt of heeft gekwetst. Ik kies voor een ‘veilig’ incident: mijn buurvrouw die onlangs ongevraagd mijn kelder, die even niet op slot was, had opgeruimd en allerlei spullen had weggegooid. Ik was perplex, kwaad en voelde me aangetast in mijn privacy.

Lesley vraagt me om mijn ogen te sluiten en om die emoties te laten groeien. Ik moet aangeven waar ik het in mijn lichaam voel: meestal in de maagstreek, rond mijn hart of ter hoogte van mijn keel. Tegelijkertijd duwt Lesley aanhoudend op de zijkant van mijn voeten, waar volgens haar de zones zitten die corresponderen met die lichaamsdelen. Het is de bedoeling om mijn negatieve emoties zo uit te drijven, legt ze uit. Niet bepaald een ontspannende voetmassage, want het voelt hoogst onaangenaam en zelfs pijnlijk. En ongemakkelijk, want tijdens dit alles moet ik op een specifieke zuchtende manier ademhalen. Alleen zo laat je de emoties volledig los, aldus Lesley.

Omdat ik weinig talent voor multitasking heb, ervaar ik deze techniek als behoorlijk complex en best frustrerend. Aan het einde van de sessie laat Lesley me visualiseren dat mijn negatieve emoties via mijn keel naar mijn hoofd opstijgen en zo mijn lichaam verlaten. Daarna vraagt ze me om het boze gevoel tegenover mijn buurvrouw opnieuw op te roepen. Tot mijn verbazing lukt dat niet, hoe ik ook mijn best doe. Zit er dan misschien toch iets in deze wonderlijke methode?

Ik ben vrede

Tijd voor een privé yoga- en meditatieles met de Nederlandse Nathalie, die hier in Spanje als vaste docent het yogaprogramma begeleidt. Hiervoor gaan we naar de mooie tropenhouten openlucht shala met panoramisch zicht op de Andalusische bergen. We beginnen met een eenvoudige oefening: ik moet in Lotushouding gaan zitten en inademen met de gedachte ‘Ik ben vrede’ en uitademen met de gedachte ‘Vrede is in mij’. Gek, we doen dit maar enkele minuten en ik voel meteen een harmonieuze rust over me neerdalen. Daarna volgt een reeks Zonnegroeten, waarbij mijn spieren worden gerekt en ik me energieker voel worden.

Tussen de oefeningen door vertelt Nathalie dat ze vroeger erg onzeker was, maar dat yoga en meditatie haar geholpen hebben. Ik vraag haar hoe dat dan concreet in z’n werk ging. ‘Door op het omgekeerde te mediteren en zo yin tegenover yang te zetten,’ antwoordt ze. ‘In je meditatie visualiseer je dan hoe je het in een bepaalde situatie anders had kunnen doen. Dat helpt om het de volgende keer ook echt beter aan te pakken.’ Dat intrigeert me wel. Ik weet van mezelf dat ik issues met grenzen heb: allereerst om te voelen dat mijn grenzen oké zijn en vervolgens om ze aan te geven. Het speelde een rol in mijn burn-out en recent, zoals bij de buurvrouw, kwam het ook weer naar voren. Want ik zeg het ofwel te zacht, waardoor ik niet gehoord word, ofwel te hard, met onenigheid als gevolg.

‘Wat je dan na zo’n situatie kunt doen, is in je meditatie visualiseren dat je de persoon in kwestie rustig vertelt dat je het niet fijn vindt wat hij doet,’ adviseert Nathalie. ‘Daarbij roep je een liefdevol gevoel op voor jezelf, waarbij jij en jouw grenzen er mogen zijn, en voor de ander, die van jou verschilt, maar waarschijnlijk goede bedoelingen heeft. Als er zich dan nog eens iets gelijksoortigs voordoet en je kunt het met die compassievolle instelling brengen, dan zullen mensen je boodschap veel makkelijker accepteren.’ We eindigen de les met Savasana, waarbij ik een fleecedekentje om me heen wikkel en Nathalie geurige lavendelzakjes op mijn ogen legt.

In de plooi

Heerlijk, eindelijk heb ik een uur vrij van het – ironisch genoeg – drukke burn-outprogramma. Speciaal voor mij is het programma gecomprimeerd, zodat ik in kortere tijd toch het hele pakket kan ervaren. En dat is heel aardig, maar het is ook erg véél. Rustig lunchen lukt me zelden, wat jammer is, want het eten is een lekkere fusion van oosters en westers. Wat ik nog moeilijker vind, is dat er tussen de sessies soul searching zo weinig tijd is om iets te verwerken. Daarom is het heerlijk om even te wandelen in het omliggende Sierra de las Nieves natuurpark. En daarna met een kopje thee in de grote barokke sofa van de hotellobby te zitten, en in gesprek te komen met Jennifer, een Londense zakenvrouw die hier een detoxkuur volgt.

Dan weer over tot de orde van de dag; dagelijks staan er workshops, ERA en yoga en meditatie op de planning. Daarnaast heeft fotografe Bonnita me geregeld nodig voor de foto’s, met de juiste kleren aan en mijn haar een beetje in de plooi. Vaak is het haasten van de ene plek naar de andere. Midden in de meditatieles, waar de opdrachten niet doordringen doordat mijn hoofd zo vol zit, gebeurt het. Ineens besef ik dat ik in de badkamer vergeten ben mijn stijltang (snel-snel gebruikt voor die plooi op de foto) uit te zetten. Ik haast me naar mijn kamer, om daar te ontdekken dat de ondergrond van de wastafel al helemaal heet is geworden. Terug in de meditatieles wordt het me te veel. Ik begin te huilen. En ik besef dat we weer zijn aanbeland bij de voor mij bekende euvels: overspoeld worden en grenzen stellen.

Eigen behoeften voorop

Na de les kijkt Nathalie samen met mij mijn schema in. Ik ben opgelucht dat ze het van me overneemt en aanwijst wat ik kan laten vallen. Ze kijkt ook naar mijn ochtendplanning: om 8 uur een fotoshoot aan het strand van Marbella. ‘Zal dat je gelukkig maken?’ vraagt ze. Ik word altijd blij van de zee, maar zo vroeg in de ochtend en met allemaal therapieën en lessen erna… En dan zegt Nathalie iets waar ik een mental note van maak: ‘Iets kan leuk zijn, maar je om bepaalde redenen toch niet gelukkig maken.’ Ze heeft gelijk: thuis plemp ik soms zelf mijn agenda vol met allemaal gezellige dingen, maar kan ik er toch niet van genieten doordat ik me zo gejaagd voel. Ik opper dat ik nu wel de fotografe moet teleurstellen en dat ik me daar schuldig over voel. ‘Niet doen,’ zegt Nathalie zacht. ‘Zij heeft jouw drukke programma niet, ze heeft de namiddagen vrij.’ Ook een les: je eigen behoeften en timing vooropstellen mag gewoon.

We besluiten de dag met een reikisessie, iets wat ik nog nooit heb ervaren en waar ik nieuwsgierig naar ben. Op mijn vraag zet Nathalie de muziek uit en vult een weldadige stilte de kamer. Hoe het precies werkt, weet ik niet – volgens de theorie geeft de behandelaar via handposities een rustgevende energie door – maar zowel tijdens als na de reiki voel ik me zalig loom, warm en ontspannen.

Yoga en meditatie als burn-out therapie

In de laatste workshop met Lesley vertelt ze me dat ik in transition ben. De burn-out is getemd, zegt ze, maar er zitten nog enkele losse eindjes. Om beter om te gaan met het gevoel van overspoeld raken, stelt ze me enkele technieken voor. De eerste is een eenvoudige: in een moeilijke situatie trek je jezelf even terug door te zeggen dat je naar de wc moet. Je sluit daar je ogen en focust een paar minuten op het rood achter je oogleden. Een andere methode is je voorstellen dat je thuis op een comfortabele bank zit en dat wat er gebeurt, zich op je tv-toestel afspeelt. Op die manier zorg je voor mentale afstand tussen jezelf en de lastige situatie of persoon. Een goeie voor mij, zeg ik, want ik ben een fervent seriekijker en die setting van sofa en tv is voor mij een veilige plek.

Lesley komt ook terug op de ERA-techniek. Ik mag van haar het voetengedeelte vergeten, lacht ze, maar ik kan oefenen in het groter laten worden van mijn gevoel en het vervolgens wegzuchten. Bij haar is dat na al die jaren een automatisme geworden, vertelt ze. ‘Als er iets vervelends gebeurt, hoef ik maar één keer te zuchten en ik ben het kwijt.’ Wat grenzen betreft is het volgens Lesley belangrijk dat ik zelf geloof dat ik het recht heb om ze te stellen. Want dat ik daar niet helemaal van overtuigd ben, maakt dat mensen over mijn grenzen gaan, zegt ze. Er bestaat volgens haar namelijk een energetisch veld rond je, dat onzichtbaar is maar wel wordt opgepikt door anderen. Dus ook al probeer je je nog zo assertief mogelijk op te stellen, als jij diep van binnen denkt dat je niet waardevol genoeg bent, voelen anderen dat vaak aan en zullen sommige minder respectvolle mensen over je heen lopen.

Lesley vergelijkt het met hoe zij vroeger vaak last had van wespen, die op haar af vlogen zodra ze een voet buiten de deur zette. Pas toen ze leerde om haar angst voor wespen te ontspannen, kwamen ze niet meer in haar buurt, vertelt ze. ‘Waar het om gaat is dat je niet alleen weet, maar ook vóélt dat jouw behoeften en grenzen bestaansrecht hebben,’ legt ze uit. Dat diepe voelen bereik je volgens haar met meditatie; zelfs een paar minuutjes per dag is al genoeg.

Goede voornemens

In de luchthaven maak ik de balans op van de voorbije week. Al vind ik het een beetje gênant dat ik in de yogales in tranen ben uitgebarsten, het heeft wel de rode draad zichtbaar gemaakt van waar ik nog mee zat. En vooral belangrijk: ik heb methoden aangereikt gekregen om eraan te werken. Oké, het voetenlezen vind ik nog steeds nogal out there, maar dagelijks vijf minuten mediteren op compassie voor mezelf en anderen: dat moet toch prima kunnen? Ook visualisaties werken voor mij, weet ik, en bovendien is het effect daarvan wetenschappelijk bewezen, wat ik een fijn idee vind. Bovendien merk ik dat er een soort prettige gelatenheid over me gekomen is. Ook al was de retreat niet volledig mijn ding, door wat het me aantoonde was het perfect zoals het was. En ik stap het vliegtuig in met hetzelfde gevoel van dankbaarheid als waarmee ik gekomen ben.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Happy Soul Travel.

Beeld: Bonnita Postma