Hij leefde als monnik, studeerde aan boeddhistische kloosters en westerse universiteiten en is al 30 jaar lang vertaler voor de Dalai Lama. De Tibetaans-boeddhistisch leraar Thupten Jinpa is expert op het gebied van compassie: het vermogen om medeleven te hebben met anderen en onszelf. Lees zijn vier lessen over de betekenis en de werking van compassie.

Waarom is compassie zo belangrijk?

‘In het dagelijks leven helpt het beoefenen van compassie ons om te leven vanuit vriendelijkheid. Compassie en vriendelijkheid zijn aangeboren kwaliteiten, maar we besteden er te weinig aandacht aan en zien de waarde er niet voldoende van in. Wanneer we dat wel doen en deze kwaliteiten voeden, kan dat ons leven totaal veranderen. Het zorgt voor meer compassie met onszelf, maar we oordelen ook minder over anderen, waarmee we ruimte geven aan meer begrip. We verbeteren daarmee niet alleen de relatie met onszelf, maar ook met anderen. Door de wereld te benaderen met een open hart voelen we ons ons minder angstig en wantrouwend ten aanzien van anderen. Hierdoor ervaren we ook minder stress. Zoals Zijne Heiligheid de Dalai Lama zegt: de eerste persoon die profiteert van jouw beoefening dat ben jij zelf. Of anderen er ook de vruchten van plukken, hangt af van vele andere factoren.’

Welk inzicht heeft de meeste impact gehad op uw eigen leven?

‘De huidige dialoog tussen het boeddhisme, verschillende soorten meditatiepraktijken en de moderne wetenschap levert veel waardevolle inzichten op. Het inzicht waar ik persoonlijk het meest aan heb gehad gaat over de sleutel voor een gelukkig leven: bewust in het leven staan. Dit bereik je door een combinatie van leven met aandacht, gewaar zijn en leven vanuit wijsheid die is gegrond in compassie. Door dat inzicht toe te passen in ons leven worden we zelf gelukkiger, én dragen we bij aan een positief klimaat waarin ook anderen meer geluk kunnen ervaren.’

Hoe beoefen je zelfcompassie?

‘In hedendaagse samenlevingen heerst een veelal competitieve cultuur, waardoor mensen hun gevoel van eigenwaarde baseren op hun prestaties in de buitenwereld. We ontwikkelen daarmee geen intrinsieke eigenwaarde, en zijn vooral erg streng voor onszelf. Op de lange termijn is dit ongezond.

Een eenvoudige tip: ga met je aandacht naar de dialogen in je hoofd, bij de eerstvolgende keer dat je het moeilijk hebt. En kijk of je de verhalen die je jezelf vertelt kunt veranderen, door begrip te hebben voor jezelf en vriendelijk naar jezelf te zijn.  Een andere tip is om jezelf aan het begin van de dag bewust voor te nemen: “Vandaag zal ik vriendelijk zijn voor mezelf, wat deze dag ook zal brengen”.’

Op den duur wordt het beoefenen van compassie meer spontaan en vreugdevol. Je ziet dat ook aan de Dalai Lama, die is altijd vrolijk

Bestaat er een relatie tussen yoga en compassie?

‘Je zou kunnen zeggen dat yoga een manier is om vriendelijk te zijn voor je eigen lichaam. Ons lichamelijk welbevinden is immers bepalend voor de kwaliteit van onze geest. Daarnaast is er een gelijkenis in het proces. Wanneer je net begint met yoga, kost het misschien veel moeite of levert het spierpijn op. Naarmate je meer oefent, raakt je lichaam erop ingespeeld en schep je er zelfs plezier in. Met het beoefenen van compassie is het net zo. In het begin moeten we ons zelf er steeds aan herinneren, maar op den duur wordt het beoefenen van compassie meer spontaan en vreugdevol. Je ziet dat ook aan de Dalai Lama, die niet alleen compassievol is, maar ook erg vrolijk. Wanneer we ons ertoe zetten, hebben we allemaal de potentie om zo te zijn.

Ik ben zelf geen gestroomlijnde yogi, maar beoefen wel een vorm van yoga afkomstig uit mijn eigen Tibetaanse traditie. Het gaat om eenvoudige rek- en strekoefeningen en houdingen die we trulkhor (magische wielen) noemen. Dit onder het motto: “Een ontspannen lichaam zorgt voor een heldere en alerte geest die vrij is van stress”. Nu ik de zestig nader, merk ik dat deze yogaoefeningen helpen bij het voorkomen van rugpijn.

Wie is Thupten Jinpa?

Thubten Jinpa ontwikkelde samen met de Stanford University een veelgeprezen training over compassie. In Nederland is hij vooral bekend van zijn boek Compassie voor beginners. Hij bundelde de meest interessante artikelen, meditaties en inspirerende talks in de Mandala-app. Het bijzondere van deze app is dat het boeddhistische wijsheden koppelt aan westerse, wetenschappelijke inzichten. Daardoor zijn de wijsheden heel toegankelijk en direct toepasbaar: ze leren je compassie toe te passen in je dagelijks leven.

Vertaling uit het Engels – Kitty Arends, Buro Arendsoog