Voor veel mensen – een op de zeven werknemers heeft last van burn-outverschijnselen – gaat ‘een beetje’ over in te veel. Waarom is het zo moeilijk de symptomen op tijd te herkennen? En hoe voorkom je dat gezonde stress verandert in ongezonde?
Je loopt op vleugels, al je zintuigen staan op scherp. De ene na de andere creatieve oplossing popt op in je geest, je neemt – tsjak-tsjak-tsjak – de juiste beslissingen en stoomt door naar de volgende afspraak. Kortdurende stress haalt het beste in de mens naar boven. En dat is ook precies zoals de natuur het heeft bedoeld. Of je nu op de steppe woont en een joekel van een gnoe op de hielen zit of thuiszorgmedewerker bent en een spoedopname voor een cliënt moet regelen: je lichaam is in staat razendsnel de extra energie vrij te maken die nodig is voor zo’n prestatie. Maar dan. Kun je na afloop onder een boom neerploffen en een uurtje ongestoord uithijgen, tevreden met wat je net hebt gedaan?
De rek is eruit
Prettige stresspieken zijn er vaak voor de werkende westerse mensen niet meer bij. Ze gaan de hele dag door van piek(je) naar piek(je) en verkeren dus eigenlijk op een chronisch stressplateau. En al verschillen mensen onderling sterk als het gaat om de vraag hoeveel stress ze nog prettig vinden, voor iedereen komt er uiteindelijk een punt waarop de rek er echt uit is en het lichaam geen extra energie meer kan mobiliseren. Met als resultaat dat ze trager worden, fouten gaan maken, geïrriteerd raken. De een krijgt daar hoofdpijn of darmklachten bij, de ander last van zijn rug, bijna iedereen gaat slecht slapen. En piekeren. Klaar is de glijbaan naar de burn-out.
Volgens de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zit een op de zeven Nederlandse werknemers op die glijbaan. Ze hebben last van burn-outverschijnselen of zijn daar zelfs al door uitgevallen. In Duitsland zou het gaan om een op de vijf werkenden en in Finland zelfs om een kwart.
Ongevoelige baas
Toegeven dat het werk ons moeizaam afgaat, vinden de meeste mensen lastig. Zeker tegenover hun baas. Maar uit zichzelf zal die het doorgaans niet opmerken. Dat hoeft geen onwil te zijn: volgens stressdeskundige Theo Compernolle, hoogleraar aan de Brusselse Vrije Universiteit, zijn veel bazen vooral blind voor de stressverschijnselen van hun medewerkers doordat hun eigen ‘omslagpunt’ een stuk later ligt. Ze ervaren een hoge werkdruk gewoon langer als prettig stimulerend, en blijven er langer koelbloedig en doelgericht onder dan hun medewerkers. Geen wonder dat ze op die leidinggevende positie zijn terechtgekomen.
Medewerkers mogen wel wat alerter worden op alarmsignalen. Want je zou ze de kost moeten geven, de mensen die niet doorhebben dat ze lijden onder die hoge werkdruk. Misschien dat ze voortdurende hoofdpijn of hartkloppingen nog als stress-signaal zouden herkennen. Maar dat besluiteloosheid of achterdocht ook kan duiden op te lang aanhoudende stress, beseffen ze niet. Natuurlijk worden ze lang niet altijd door stress veroorzaakt. Maar als je ineens dingen gaat denken als ‘ik weet echt niet meer of het A of B moet worden’ of ‘die vrouw van de boekhouding probeert me onderuit te halen!’, vraag je dan eens af of het ook aan de werkdruk kan liggen. En vermoed je dat het antwoord ‘ja’ is, denk dan als die gnoe-jager: zo af en toe onder de boom zitten niksen hoort er ook bij. Echt.
LIGT STRESS OF EEN BURN-OUT OP DE LOER?
Een greep uit de alarmsignalen:
STRESS VOLGENS DE YOGAFILOSOFIE
Stress is volgens yoga een teken dat je energie, je prana, uit balans is. Die energie beweegt via vijf vayu’s (‘winden’) door je lichaam. Bij stress ligt er te veel nadruk op omhooggerichte energie. Dat maakt je los van je basis, als een ontwortelde boom die geen voeding krijgt. De remedie begint bij omlaaggerichte energie, die helpt aarden en loslaten.
Doe je yoga in een gestreste fase van je leven, zorg dan dat je extra lief bent voor jezelf. Probeer om niet met je tanden op elkaar verder te reiken voor de ‘perfecte’ pose, maar doe wat goed voelt. Dat kan betekenen dat je tijdens de les steun zoekt bij een blok, een riem of een bolster om je te ondersteunen in je houding. Net zoals je in het dagelijks leven soms wel een steuntje kunt gebruiken. Voel je weerstand om in de les ‘hulp’
te zoeken? Misschien zegt dat ook wel iets over je levenshouding. Ook als je op de mat snel te veel van jezelf vraagt of signalen van je lichaam negeert, zou dat zomaar een weerspiegeling kunnen zijn van het dagelijks leven.
Verminder je stress met Yoga by Happinez
Leer meer uit je hoofd te komen en in je lichaam te zakken met Yoga by Happinez. Onderzoek je gedachten en leer luisteren naar de signalen in je lichaam aan de hand van verschillende yogalessen en meditaties.
Dit artikel verscheen in Psychologie Magazine, in november 2017. Psychologie Magazine biedt verschillende trainingen aan op het gebied van stress, leren loslaten en mindful leven.
Tekst: Anne Pek
0 reacties
Geef je reactie