Pascal Poell over B.K.S. Iyengar: ‘Het gaat om hoe we de inzichten van mens tot mens overdragen’

Hoe kwam je met B.K.S. Iyengar in aanraking?

‘Via mijn moeder, zij deed om medische redenen aan yoga. Ik was een zoekende puber, filosofisch ook wel. Toen ik Light on Yoga door­bladerde, Iyengars bekendste boek, werd ik meteen gegrepen door die 550 asana’s. Er straalde schoonheid van af, maar ook kracht en inzicht, een verbinding met het hogere bewustzijn. En dan de man zelf, ja, met die borstels van wenkbrauwen en zijn strenge blik. Indrukwekkend. Een aantal jaar later ben ik de opleiding tot Iyengar yogadocent gaan volgen, en in 1987 zag ik hem voor het eerst. In Amsterdam, samen met nog zo’n 150 yogabeoefenaars. Later ben ik talloze keren naar Poona, India, afgereisd om lessen bij hem te volgen, voor het eerst in 1991.’

Hij staat inderdaad bekend als streng. Hoe heb jij dat ervaren?

‘Ja, Guruji, zoals wij hem respectvol noemen, was veeleisend en ongeduldig. Afdwalen mocht niet, hij was erop gebrand dat je de spanningsboog van concentratie en bewustzijn tijdens de twee uur durende les aanhield. Feilloos merkte hij wanneer je te veel in je hoofd zat. Ja, dan kreeg je weleens een tik op een plek waar de energie en focus naartoe moesten.
Ik voelde dat nooit als een afstraffing, meer als een hulpvaardige aanreiking. Volgde je hem niet goed, dan kon hij kortaangebonden reageren. “Als jullie niet doen wat ik zeg, ga ik wel weg”, zei hij weleens. Later leerde ik ook een andere kant van hem kennen.’

Vertel eens, hoe zag die 
kant eruit?

‘Zachter, wat ik trouwens altijd in zijn ogen heb gezien. Eind jaren negentig werd mijn contact met hem persoon­lijker, ook door mijn positie in het bestuur van Iyengar Yoga Vereniging Nederland. In Poona maakte hij dan regelmatig een praatje met me. Ik herinner me dat ik de oefenruimte binnenstapte en hij me amicaal lachend wenkte om naast hem te komen zitten. Hij vroeg naar Nederland, hoe het met mijn familie was. Ik voelde me vereerd door zijn belangstelling, maar ik vond het vooral mooi dat hij op zulke momenten uit zijn ivoren toren trad. Niet dat hij zichzelf daarin had geplaatst – daar was hij te bescheiden voor – maar wij als leerlingen deden dat.’

Welke les van hem draag je altijd bij je?

‘De eerste jaren was ik vooral bezig met de technische uitvoering van de houdingen, streefde ik perfectie na. Ik vond het maar hard werken, die Iyengar yoga. Gaandeweg leerde ik de verbinding tussen lichaam, geest en adem te maken. Yoga gaat verder dan asana’s, het is een manier van leven. Bijvoorbeeld dat je je tijdens de dag regelmatig bewust wordt van je lichaam en aandacht aan je houding schenkt. Of je adem gebruikt om jezelf emotioneel evenwichtiger te voelen. Ook zijn vurigheid inspireert me. Ik kijk altijd naar het licht, het positieve. Daarom heeft de coronapandemie weinig grip op me, denk ik.’

Je hebt ook van zijn kinderen en 
kleindochter les gehad. Hoe verschillen zij van B.K.S.?

‘Geeta had zijn vuur, Prashant benadert de yoga filosofischer, terwijl zijn kleindochter Abhijata Sridhar juist de flow in de houdingen accentueert. Geïnitieerd door de familie wordt de Iyengar gemeenschap wereldwijd opener, minder dogmatisch. Daar ben ik blij mee. 
Zoals zij zeggen: yoga is ons door de goden gegeven en wij horen tot de parampara, de erfopvolging. Het gaat er niet om dat we als leerlingen allemaal een kopie van B.K.S. worden, maar hoe we de inzichten van mens tot mens overdragen.’

Pascal Poell richtte in 1989 samen 
met zijn vrouw Irma Menssink het Iyengar 
Yoga Centrum Oosterhout en Breda op. iyengaryoga-breda.nl