De extra zorg voor haar dochter Pippa (toen 14, met het syndroom van Down) valt journaliste Marlies Kieft soms zwaar. Daarom gaan ze met zijn tweeën op yogareis, naar een idyllisch resort in Zuid-Portugal: tijdens deze ouder-kind yogaweek kunnen ze eindelijk weer eens samen schateren. Maar de rust brengt ook haar eigen behoeftes boven: ‘Wie zorgt er eigenlijk voor mij?’

Pippa heeft zich geïnstalleerd voor het vliegtuig­raampje. Ze kijkt me aan met een mengeling van lol en onzekerheid. ‘En nu?, vraagt ze. ‘Straks gaat hij rijden, steeds harder en harder en daarna… zijn we los van de grond,’ zeg ik. ‘En dan?’ vraagt ze. ‘Dan gaan we vliegen, boven de wolken.’ Pippa klapt blij in haar handen. Maar als het vliegtuig gaat rijden kijkt ze me angstig aan. Ik lach, want ik weet dat mijn reactie bepalend is. ‘Net de kermis,’ zeg ik. Ze slaat haar arm om me heen. Plotseling trekt ze me hard aan mijn haar. Tranen van pijn springen in mijn ogen. ‘Waarom doe je dat nou?’ vraag ik. ‘Mooi haar,’ vleit ze. En dan zijn we boven de wolken. 

Mijn oudste dochter en ik, op weg naar een verdiepende ouder-kind yogaweek in het zonnige zuiden van Portugal. De afgelopen weken voelde ik me als een ezel met een te zware last. Het gewone leven met werk en de zorg voor drie kinderen is al druk, maar nu had mijn man zijn been gebroken waardoor er nog meer op mij neerkwam. In dezelfde periode hoorde ik dat mijn vader ongeneeslijk ziek is en niet lang meer te leven heeft en had een goede vriendin me nodig omdat ze het leven niet meer aankan. 

Ondertussen kan de relatie tussen Pippa en mij wel wat quality time gebruiken. Ze daagt me uit als een echte puber, terwijl ze tegelijkertijd vaak nog de zorg van een kleuter vraagt. Omgekeerd zit zij met een moeder die makkelijk op de kast te jagen is; voor wie de extra zorg de zoveelste verplichting is en die soms gewoon vergeet hoe leuk ‘echt contact hebben’ is. 

Een kruidige geur vermengt zich met de warme avondlucht als we bij het resort Monte Rosa aankomen en uit de huurauto stappen. Pippa loopt recht in de geopende armen van Sandra, de gastvrouw.  Zestig jaar, donker kort haar. Hoewel ze Nederlandse is, lijkt er door de ruim dertig jaar dat ze in Portugal woont iets mediterraans over haar te zijn gekomen. 

Binnen, op een lange tafel, staat salade uit de eigen biologische tuin, versierd met de oranje bloemen van de Oost-Indische kers. ‘Die kun je eten,’ zegt Theo, Sandra’s partner, tegen Pippa, terwijl hij de bloem in zijn mond stopt. ‘Neeee,’ zegt ze ongelovig.  Theo, 67, heeft wel iets weg van de acteur Harvey Keitel. Een gezicht met lijnen van levenservaring en twinkelende ogen. We eten brood en drinken appelsap en wijn. 

Alles lijkt idyllisch, totdat er een Siamese poes binnenwandelt.  Pippa is bepaald geen dierenvriend, van een vlieg raakt ze al in paniek. Het zweet brak me daarom al uit toen ik in het programma las dat we niet alleen veel yoga zouden doen, maar dat Pippa ook kippen zou voeren, poesjes aaien en ezels knuffelen. Sandra tilt de poes op en loopt naar Pippa. ‘Kijk wat lief,’ zegt ze. Maar Pippa staat in de hoek van de kamer en maakt wegwerperige gebaren met haar armen. Theo zet de poes buiten. Pippa gaat weer aan tafel zitten. ‘Weg ermee,’ zegt ze tevreden. 

De babyhouding-sandwich

Op de vierenhalve hectare van Monte Rosa staan vijgen-, laurier-, citrus-, eucalyptus-, olijf- en amandelbomen. De zon maakt de geuren los. Pippa en ik wandelen over een zandpad naar de achterkant van het terrein, waar we in wit zand onder oude eucalyptusbomen ouder-kind yoga zullen krijgen. 

De 42-jarige yogadocent Yan straalt iets puurs uit, een soort goedheid. Drie yogamatten liggen klaar. Als vanzelfsprekend gaat Pippa op de mat van de docent staan. In rap tempo begint ze aan een serie bestaande en niet-bestaande yogahoudingen. Yan past zich naadloos aan en doet haar na. Pippa komt langs om te corrigeren en commando’s te geven. Als ik in de Kaars sta, geeft ze me een zet waardoor ik achteroverval in een scheve Ploeg. Au, mijn nek. Ik had me deze ouder-kind yoga anders voorgesteld. Yan suggereert de babyhouding-sandwich, waarbij ik in de babyhouding lig, en Pippa ook, maar dan op mijn rug. Ze voelt zwaar en wankel en ik denk vooral: de zóveelste last op mijn rug. Pippa vindt het vaak moeilijk om in een voor haar onoverzichtelijke wereld de controle los te laten. Daarom is het extra knap als Yan haar zover krijgt dat ze, terwijl ik op mijn rug lig met mijn voeten in haar liezen, de lucht in zweeft. ‘Joehoe,’ roept ze blij. Maar dan wil ze snel weer naar beneden. 

Zacht wapperende lakens

Hier op het zonnige Portugese platteland, waar ik even afstand kan nemen van alle zorg thuis en soms ook anderen zich over Pippa bekommeren, komt er meer plezier in ons contact. ‘Je hebt een gat in je neus,’ zegt Pippa. ‘Ja, twee,’ zeg ik. ‘Ha, ha, ik ook twee.’ En dan lachen we allebei heel hard.

Ik geniet ervan als ik zie dat ze vrij over het terrein banjert, al loopt ze het gevaar een poes tegen te komen. ‘Helpen?’ hoor ik haar vragen aan Theo, die gasten inschrijft of aan Yan, die de weelderige gewassen met tomaten, bonen en frambozen besproeit. Maar het allerliefst vouwt Pippa samen met Sandra het linnengoed op. Ik word blij als ik ze samen zie bij de waslijn met de zacht wapperende lakens en handdoeken. Dat mensen plezier aan haar beleven en haar nemen zoals ze is, ontroert me. Pippa laat zelf ook veel zien, meer dan thuis. ’s Avonds aan tafel tikt ze met haar lepel tegen haar glas. Tijd voor een speech. ‘Met z’n allen aan tafel… Zij… Hij… Applaus voor… Sandra.’ Alle gasten klappen. Sandra kijkt bescheiden en blij.

Diep van binnen komt de vraag naar boven: wie zorgt er eigenlijk voor míj?

De rust en ontspanning die langzaam bezit van me nemen, brengen me ook dichter bij mijn eigen behoeftes en diep van binnen komt de vraag naar boven: wie zorgt er eigenlijk voor míj?

Pippa ligt de volgende dag op een zacht matje. Yan zit aan de ene kant, ik aan de andere. Zacht masseren we haar. Normaal zapt ze vaak snel van het ene onderdeel naar het andere, maar nu zie ik dat ze zich ontspant. ‘Heerlijk,’ zegt ze slaperig. Het is fijn om haar met liefde en aandacht aan te raken en te merken dat ze het kan ontvangen. Ik krijg zelf ook zin om daar te liggen. Maar Pippa leek te rusteloos om mij te masseren en daarom besloten we om háár uitgebreid te behandelen. Blij voor Pippa, maar toch ook als een dorstige plant, loop ik met haar terug naar het huisje. 

Ondertussen valt het programmaonderdeel ‘kipjes voeren met Theo’ me niet tegen. Met zijn mensenkennis en ervaring in het speciaal onderwijs heeft hij snel door hoe Pippa ‘werkt’. Hij pusht haar niet om het hok in te gaan, maar geeft haar het gevoel dat ze zelf de controle heeft. Al op de tweede dag loopt ze tot ieders verbazing bij de kippen naar binnen. Wat een overwinning. Maar de dagen erna gooit ze weer veilig de bak voer over het hek.  

Ezeltjes borstelen

En dan is er het bezoek aan de ezelopvang van Inge, vlak bij Monte Rosa. ‘Wat heb je gedaan in Portugal, Pippa?’ vraagt Inge. Ze doet coaching met ezels voor kinderen en volwassenen. ‘Was opvouwen,’ antwoordt Pippa. Inge is even stil. ‘En wat weet je over ezels?’ Pippa neemt een slok limonade. ‘Paard,’ zegt ze dan. ‘Ja, een ezel lijkt wel op een paard. Weet je ook het verschil tussen een ezel en een paard?’ ‘Zwembad,’ zegt Pippa, nog antwoordend op de eerste vraag. Inge kijkt naar het grijze ezeltje dat  met zijn kop naar beneden geduldig staat te wachten. ‘Zullen we Baraq gaan borstelen?’ ‘Eerst drinken,’ zegt Pippa. 

‘Wat heb je gedaan in Portugal?,’ vraagt Inge. ‘Was opvouwen,’ antwoordt Pippa

Even later staan Inge en ik het ezeltje te borstelen. Pippa zit in de schaduw onder een parasol en nipt van haar sapje. ‘Ezels weten feilloos wat pluis en wat niet-pluis is,’ vertelt Inge. ‘Ze laten zich niet opjagen en als ze iets niet willen, doen ze het niet.’ Ik denk: dat klinkt als Pippa. Ondertussen proberen we alles om haar in de buurt van de ezel te brengen. Om van ons af te zijn roept Pippa naar de ezel: ‘Ben je verdrietig?’ Dan verdwijnt ze naar binnen waar ze Inges mand met wasgoed wegwerkt.  

Terug op Monte Rosa heb ik zin om te huilen. Pushte ik Pippa niet te veel met die ezels? Ik weet hoe bang ze is voor dieren. Misschien ben ik ook wel wiebelig omdat ik straks zelf een shiatsu-massage krijg. De prelude van een ontlading.

Blikvernauwing

De Spaanse Igor zit in lotushouding in het ronde gebouw. Hij staat op en begroet me aandachtig. Tenger, hip baardje en bruine ogen. Hij wijst naar de mat en zegt zacht: ‘Dat is jouw plek.’ Ik ga zitten. Beheerst probeer ik te vertellen dat ik hier met mijn dochter ben voor Yoga by Happinez en dat ik… Verder kom ik niet, want ik begin al te huilen en gooi alles eruit. Dat mijn vader ziek is en doodgaat, dat mijn vriendin dood wil, dat mijn man zijn been heeft gebroken en dat Pippa niet met de ezel wilde knuffelen. Igor troost:  ‘We are all in the same place. En in plaats van onze problemen te delen, zetten we foto’s op Facebook waar we lachend op het strand zitten.’ 

Het eerste halfuur lukt het me nog niet te ontspannen, ook omdat mijn neus verstopt zit van het huilen. Maar Igor drukt, duwt, strijkt, trekt, manoeuvreert mijn lichaam in yogahoudingen en aan het eind van de massage ben ik in zo’n diepe rust dat ik helemaal terug op aarde moet komen. Als een slaapwandelaar loop ik naar het huisje, waar ik iets verderop de stemmen van Sandra en Pippa hoor die samen handdoeken vouwen. 

In de hangmat mijmer ik over hoe je zorg en plezier met elkaar in balans kunt brengen. Niet door te stoppen met zorgen, wél door ook je momenten van ontspanning en lol te pakken. Door de zorg af en toe eens over te dragen. Want zorgen met stress creëert een soort blikvernauwing waardoor je degene die je verzorgt gaat zien als een verplichting, als een object. Ik moet dus af en toe een stap terugdoen zodat ik ook in contact blijf met mijn eigen behoeften.  

En misschien moet ik Pippa en de andere mensen voor wie ik zorg vaker de kans geven voor míj te zorgen. Dat laatste inzicht kan ik meteen in praktijk brengen. Want ’s avonds houdt Pippa weer een toespraak. ‘En nu… applaus voor… mamaaa.’  

Onvoorwaardelijke acceptatie 

Een van mijn zorgen in het dagelijks leven komt deze week ook aan bod. Het contact tussen Pippa en ‘gewone’ kinderen gaat niet altijd goed. Wanneer ze merkt dat anderen haar raar vinden wordt ze óf bozig, óf ze gaat overdreven de clown uithangen. Licht gespannen kijk ik daarom toe hoe Yan een kinderyogales geeft aan Pippa en drie andere meisjes. Yan zet de toon met zijn onvoorwaardelijke acceptatie van iedereen. Samen moeten ze een oplossing vinden om hun in wirwar vastgepakte handen uit de knoop te halen; om de beurt mogen ze een dier uitbeelden en de anderen doen dat na en hand in hand liggen ze na de les op hun rug. De meisjes kijken Pippa af en toe onderzoekend aan, maar accepteren haar volledig. En mijn dochter doet ontspannen mee.

‘Hoe voelen jullie je nu?’ vraagt Yan. ‘Een beetje vreemd,’ zegt een meisje. ‘Gelukkig in mijn hele lichaam,’ zegt een ander. ‘Verliefd in mijn buik,’ zegt Pippa.  

Aan het einde van onze ouder-kind yogaweek lijkt Pippa rustiger, ze kijkt wijs uit haar ogen. Of ligt het aan mijn blik? Zie ik haar na onze exclusieve tijd samen anders? Beter?  

‘Ik hoef niet bang te zijn,’ zegt ze op de laatste ochtend, terwijl we onze koffer inpakken. Ik kijk in haar blauwe ogen, zie de sproetjes op haar neus.

‘Waarvoor?’ vraag ik.

‘Een olifant,’ zegt ze. 

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Happy Soul Travel.

Beeld: Bonnita Postma