Kan, je matje uitrollen in een exotisch oord, maar presentatrice Janine Abbring (43) zoekt nu een yogaretreat met een minder grote CO2-voetafdruk. Die treft ze dicht bij huis: ze gaat op retreat in ’t Gooi. Op de Hilversumse hei overwint ze haar koffieverslaving en vindt ze onverwachte troost.

Na afloop van een meditatiecursus in Japan, een jaar of vijf geleden, legde ik de zenmeester een persoonlijk dilemma voor. Ik stond op het punt om te verhuizen van het Groninger platteland naar Amsterdam en vroeg me af hoe ik in een stad voldoende rust zou kunnen vinden. ‘In de natuur kan ik me automatisch ontspannen, hoe voorkom ik dat de drukte van een stad me overspoelt?’ vroeg ik hem. In plaats van een meelevend antwoord te geven, begon de zenmeester te lachen en zei: ‘Waar je woont of waar je bent is niet het probleem. Jij bent het probleem!’

Fietsend over de Hilversumse hei, op weg naar het retreat in ’t Gooi, denk ik terug aan die levensles. Mijn bakfiets rammelt over boomwortels die hier en daar uit het pad omhoogsteken. Het is verrassend warm voor de tijd van het jaar, mijn winterjas hangt al over het stuur. Tot rust komen of mediteren kan overal, verduidelijkte de zenmeester. Zelfs op een bankje in een drukke stad, of in de auto. Of op de wc! Ik had destijds bevestigend geknikt. Al dacht ik stiekem ook: jij hebt makkelijk praten, in je zentempel met aangeharkte grindtuin.

Het fietspad verandert in een zandpad, ik stap noodgedwongen af. Volgens Google Maps zou ik nu toch echt vlak bij Buitenplaats De Hoorneboeg moeten zijn, maar ik zie alleen maar bosrand met een hoge omheining. Door het dichte bladerdek vang ik een glimp op van donkerbruine bakstenen.

Onder een stolp

‘Welkom op De Hoorneboeg, heb je het een beetje kunnen vinden?’ Yogadocent Neel Schmidt verwelkomt me bij de ingang van Aan de Hei, het retreatcentrum dat ooit bestond uit twee historische boerderijen. De ruimten zijn op een jaloersmakend stijlvolle manier gerenoveerd en met elkaar verbonden door een glazen gang. Ik ben zo overrompeld door de plek waar ik ben beland dat ik alleen maar stamel: ‘Ja, ik ben met de bakfiets.’

De bakfiets die ik overigens op de parkeerplaats, zo’n vijf minuutjes lopen verderop, heb achtergelaten, want het landgoed is auto- en fietsvrij. Het draagt bij aan de sereniteit die je ervaart zodra je het hek door bent gegaan. Alsof je plotseling onder een stolp bent beland. Ik ruik een aardse bosgeur en alleen een koekoek doorbreekt de stilte. Wandelend vanaf de parkeerplaats ben ik eeuwenoude kastanje- en eikenbomen gepasseerd en een open plek met pipowagens, en verderop staat een gigantische tipi waar rook uit kringelt.

Op retreat in ’t Gooi

Drie dagen lang mag ik op De Hoorneboeg verblijven, voor een detox- en yogaweekend. Op yoga kan ik me alleen maar verheugen, maar het fenomeen detoxen neem ik met een korrel (Himalaya)zout. In een vorig leven was ik nog wel te porren voor een sapkuurtje; inmiddels ben ik ervan overtuigd dat mijn grotendeels plantaardige eetpatroon het beste is voor mijn lijf. Toegegeven, onder ‘plantaardig’ versta ik ook wijn, koffie en suiker, maar in die gevallen vertrouw ik op mijn ontgiftende nieren en lever.

Als ik mijn scepsis voorzichtig ter sprake breng, moet Neel gelukkig alleen maar lachen. Het detoxweekend is niet dogmatisch en we gaan niet een weekend lang alleen maar sap drinken, stelt ze me gerust. Het is eerder bedoeld als inspiratie voor een gezonde levensstijl, een reset om je bewust te worden van patronen. Door bepaalde voedingsstoffen even weg te laten, kun je ook beter voelen wat het effect ervan is op je gestel én je gemoed. Tijdens de eerste groepsbijeenkomst (vijftien vrouwen, één dappere man) bespreken we de ervaringen met de zogenoemde ‘retox’, de afgelopen week waarin onder andere vlees, zuivel, alcohol en koffie al zijn afgebouwd. Vooral het weglaten van melk en yoghurt bleek voor veel mensen een uitdaging. Zelf eet ik geen vlees, vis en nauwelijks zuivel, dus ik verwacht weinig ontwenningsverschijnselen te ervaren.

Het gros van de deelnemers vertelt hier te zijn om een paar dagen te ontsnappen aan haar of zijn hectische werk en gezin, en ook daarin vorm ik een uitzondering: ik woon niet samen en ben me momenteel in alle rust aan het voorbereiden op een nieuw seizoen Zomergasten. Thuis in mijn hangmat boeken lezen en documentaires kijken ervaar ik als een stressloze luxe. Vol positieve energie stap ik ’s middags dan ook op de mat.

Poeltje van tranen

De yogaruimte is al even jaw dropping als de rest van de boerderij. Houten balken stutten het plafond en een raam van vloer tot plafond biedt uitzicht op de bostuin, waar- door het landschap dienstdoet als levend schilderij met koolmezen en konijntjes.

De eerste les is een soort Restorative Yin practice. Neel praat ons rustig door de houdingen heen. Ze heeft de zeldzame gave om zo te klinken dat haar aanwijzingen alleen voor jou bedoeld lijken. Gelukzalig lig ik een dik uur later in Savasana. Totdat Neel de meest weemoedige pianomuziek opzet die ik sinds lange tijd gehoord heb. Of eigenlijk is weemoedig niet het juiste woord, de muziek is even droevig als troostend. Opeens voel ik dat ik eraan toe was om getroost te worden. Zoals je soms pas kunt breken wanneer iemand zijn armen om je heen slaat. Tranen stromen langs mijn slapen mijn oorschelpen in.

Nog geen halve dag hier en ik lig al te snotteren – als het niet zo sneu was, zou ik erom grinniken. Ik hou mijn ogen gesloten en probeer geluidloos te huilen, ik visualiseer hoe het poeltje in mijn oren overstroomt en op mijn matje drupt. Ik huil om het verlies van mijn hond Lois. Zestien jaar lang was ze overdag mijn schaduw en sliep ze ’s nachts op mijn voeten. Ze overleed een jaar geleden en ik mis haar nog altijd verschrikkelijk. Maar waarom voel ik dit nu pas?

Ineens voel ik dat ik eraan toe was om getroost te worden

Dreinende kleuter

De volgende ochtend wordt mijn detox-zelfingenomenheid keihard afgestraft. Ik ben hondsberoerd wakker geworden. Het glas warm water met citroensap dat ’s ochtends op het menu staat helpt een beetje tegen mijn misselijkheid, maar de doffe hoofdpijn blijft. Twee dagen geen koffie (ja, ik biecht bij dezen op: ik had gesmokkeld tijdens de retoxweek) en mijn lijf protesteert als een dreinende kleuter. In plaats van direct naar pijnstillers te grijpen vertrouw ik erop dat de yoga mijn wattenhoofd zal opklaren, en dat doet het ook. Na de les ben ik nog steeds moe, maar de hoofdpijn is verdwenen. Ik ben dankbaar voor het besef dat yoga nooit teleurstelt.

En misschien nog wel dankbaarder voor de groene peterselie-smoothie die we daarna als ontbijt krijgen. Neel neemt ons mee op een stiltewandeling door het bos en over de aangrenzende hei. Die is in dit jaargetijde niet paars, maar de brem staat in knalgele bloei. Ik prijs mezelf gelukkig dat deze heilzame omgeving nu letterlijk mijn achtertuin is. De zenmeester had destijds misschien een punt met zijn ‘jíj bent het probleem’, maar soms is het makkelijker om je omgeving te veranderen in plaats van jezelf. Na een aantal jaar wonen in Amsterdam wist ik: natuur is voor mij gewoon een eerste levensbehoefte.

En dus verhuisde ik in 2018 opnieuw, naar een huis pal aan de Hilversumse hei. Als ik nu mijn achterdeur uit stap, sta ik direct in het bos, een paar ademteugen zijn genoeg om ‘zen’ te worden. Japanners hebben daar trouwens ook een woord voor: shinrin-yoku, vrij vertaald ‘therapeutisch bosbad’. Of, in dit geval, heidebad dus. Ik bekijk de mij vertrouwde omgeving door de ogen van mijn medewandelaars, die met zichtbaar genoegen een heidebad nemen. De krekels tsjirpen uitbundig en ik denk terug aan een mantra die Neel ons in de yogales voorhield: ‘Ik. Ben. Tevreden’.

Troost op pootjes

Naast de yogalessen en smakelijke groentesoepen, salades en sappen van health chef Marianne van den Heuvel staat er een inzichtworkshop op het programma. Ik gruw bij het idee van een soort groepstherapie, maar ben weer eens bevooroordeeld. De oefening is verraderlijk eenvoudig. We zitten in tweetallen tegenover elkaar en stellen elkaar om de beurt een door Neel opgegeven vraag, zoals: ‘Wat is jouw relatie met voeding?’. De luisterende partij zegt niks terug. Of, zoals Neel uitlegt: ‘Laat OMA thuis, geen Oordeel, Mening of Advies!’

Als ik ooit interviewcursussen ga geven, dan wordt deze oefening een vast onderdeel van het curriculum. Want doordat je niet bezig bent met conclusies trekken of een advies verzinnen, hoor je veel beter wat de ander eigenlijk zegt. En interviewen is bovenal aandachtig luisteren. De tweede vraag, ‘Wat voedt jou?’, beantwoord ik met: ‘In de natuur zijn’. De derde en laatste vraag vind ik lastiger. ‘Waar verlang je naar?’ vraagt de jonge vrouw tegenover me. ‘Ik verlang naar… een cracker met pindakaas,’ probeer ik me er met een grap van af te maken. Detoxen maakt hongerig.

Kort daarvoor antwoordde zij: ‘Dat mijn moeder gezond blijft, dat is een groot verlangen.’ Mijn adem stokte. Krap twee jaar geleden is mijn eigen moeder overleden, na een slopend ziekteproces en dementie. ‘Ik verlang naar… mijn hond, die heb ik vorig jaar moeten laten inslapen,’ zeg ik na lang nadenken. Maar in de stilte daarna lees ik tussen mijn eigen regels door. Ik mis Lois, omdat ze troost op vier pootjes was in tijden dat ik dat hard nodig had. Nodig héb.

Ik kreeg een zwaar ongeluk, leerde leven met chronische pijn, verbrak een relatie en verloor mijn moeder. Mijn lieve moeder die in zware tijden nooit bij de pakken neerzat, maar altijd ‘zichzelf bij elkaar pakte’. Een nuttige karaktertrek die ik van haar heb overgenomen, maar die er ook voor zorgt dat ik heftige gebeurtenissen in sneltreinvaart verwerk. Of denk te verwerken. Ik laat me zelden troosten en duw mijn vriend vaak – letterlijk – weg. Voor de buitenwereld pak ik mezelf snel bij elkaar. Met mijn neus in de vacht van mijn hond kon ik weer uit elkaar vallen.

‘Waar verlang je naar?’ Ik probeer eerst met een grap het antwoord te omzeilen

Ik wens mezelf…

De laatste lunch is een gezond feestmaal van zeewier- en rijstvelrolletjes die we zelf vullen met groente, avocado, mango en een zoete sesampastasaus om je vingers bij af te likken. We krijgen recepten mee voor thuis en ik neem me voor om weer vaker ‘eikeltjeskoffie’ te drinken in plaats van the real deal, zeker nu ik de hoofdpijn heb overwonnen. ‘Mensen ervaren discipline soms als iets negatiefs,’ zegt Neel. ‘Maar formuleer ’t eens zo: Discipline is doen wat goed voor je is. Als je er zo naar kijkt, zijn gezonde gewoonten makkelijker vol te houden.’

Iedereen trekt zijn jas en schoenen aan om naar buiten te gaan voor de afsluiting van dit weekend. We wandelen het terrein over naar een heuvel, waar we in een kring gaan staan en Neel ons vraagt onze ogen te sluiten en de volgende zin af te maken: ‘Ik wens mezelf…’ Om mij heen klinken verschillende antwoorden, het één zachtjes gefluisterd, het ander luid en duidelijk. ‘Balans’, ‘Rust in mijn hoofd’, ‘Liefdevolle rouwverwerking’.

Ik kantel mijn hoofd naar achteren om de zon op mijn gezicht te voelen en zeg: ‘Ik wens mezelf troost.’

retreat in 't Gooi

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Happy Soul Travel.

Beeld: Danique van Kesteren