Yoga in Nederland: het grote yogaonderzoek 2016

Hoeveel mensen doen er aan yoga in Nederland? Wie zijn die yogi’s precies? Elke drie jaar onderzoeken wij de stand van yoga in Nederland. Dit zijn de belangrijkste resultaten in 2016. (De resultaten van 2019 vind je hier.)

Voor het onderzoek vroegen we vijfhonderd Nederlanders en meer dan driehonderd yogi’s het hemd van het lijf om alles te weten te komen over yoga en hun beweegredenen om yoga te beoefenen.

NB: Elke drie jaar houdt Yoga by Happinez een onderzoek naar de stand van yoga in Nederland. De meest recente cijfers van het onderzoek uit 2019 vind je hier.

Hoeveel Nederlanders doen aan yoga?

We hebben maar liefst dik anderhalf miljoen yogi’s in ons kikkerlandje. Zij geven allemaal aan het afgelopen halfjaar aan yoga te hebben gedaan. Hiermee is yoga mainstream geworden: het is een van de snelst groeiende ‘sporten’ en de gemiddelde Nederlander weet wat je bedoelt met het woord ‘yoga’. Steeds meer Nederlanders ontdekken dat yoga een uitstekende manier is om rust en tijd voor jezelf te vinden in onze hectische wereld. Daarnaast doet de helft van alle yogaliefhebbers de yogalessen gewoon lekker vanuit huis: online yoga en thuis yoga worden steeds populairder.

Wie is de Nederlandse yoga-beoefenaar precies?

Verreweg de meeste Nederlandse yogi’s zijn vrouw: 77% van het totaal. De mannen blijven hierdoor wat achter: twee op de tien mannen doen maar aan yoga. Yogi’s zijn vaak hoger opgeleid, zijn tussen de 40 en 70 jaar oud, doen vaker aan sport, zijn vaker single en hebben vaker een parttime baan. Daarbij geven de ondervraagde yogi’s aan meer met vegetarische en biologische producten te hebben. Ook zijn ze veel spiritueler dan gemiddeld: ruim de helft zegt spiritueel ingesteld te zijn. De helft van alle yogi’s doet aan thuis yoga.

Yogi’s zijn sociale dieren. Ze geven zelf aan net zo sociaal te zijn als de gemiddelde Nederlander, maar ze handelen er nét wat meer naar. ‘Door yoga geniet ik intens van het leven en breng ik dat ook over naar anderen,’ zegt een vrouw uit ons grote yogaonderzoek. Ruim de helft van alle yogi’s doet aan vrijwilligerswerk.

Wat vindt men in Nederland van yoga?

Hoe je een aantal jaar geleden nog moest vertellen dat yoga niet zweverig en suf is, is yoga nu een welbekend begrip in Nederland. 28% van de ondervraagden heeft zelf aan yoga gedaan en de meeste mensen kennen wel iemand uit hun omgeving die aan yoga doet.

Yoga heeft ook een goede naam: de meeste Nederlanders vinden dat yoga goed voor je is, dat het stress vermindert en dat het zorgt voor een soepeler lijf. Eén op de tien Nederlanders die nog niet aan yoga doen, zeggen binnenkort de mat op te zoeken.

Ondanks alle goede woorden blijft er een grote groep die zegt dat yoga niks voor hen is: 42% vindt het zweverig en 28% vindt het saai. Opvallend hieraan is dat vooral mannen yoga zweverig vinden.

De voordelen van yoga

Ontstressen en flexibiliteit trainen zijn de twee hoofdredenen om yoga te beoefenen. Tevens geven de yogi’s aan graag gezonder te leven. En dat lukt: vier op de tien zeggen gezonder te zijn gaan leven.

Naast dat yoga goed is voor je lijf kan het ook een onderdeel zijn van een spiritueel leven. ‘Ik ben door yoga spiritueler geworden en heb mezelf beter leren kennen,’ zegt een mannelijke yogi van 27.

Hoeveel geld geven we uit aan yoga?

325 miljoen euro per jaar – dat is gemiddeld 272 euro per yogi. En dat is veel. Vooral als je het vergelijkt met de naar schattig 1,2 miljard euro die Nederlanders jaarlijks uitgeven aan fitness, de grootste sport in Nederland.

Alles wijst erop dat de uitgaves aan yoga alleen maar zullen stijgen de aankomende jaren. In de Verenigde Staten geven de yogi’s omgerekend drie keer (!) zoveel geld uit aan yoga als de Nederlanders. Als je bedenkt dat de VS met allerlei zaken vaak voorloopt op ons, belooft dat nog wat voor Nederland.

Alleen maar goed nieuws voor alle Nederlandse bedrijven die yoga-artikelen en -reizen verkopen: er is een flinke groei te zien in de verkoopaantallen. Op Bol.com is het assortiment van yoga-artikelen uitgebreid vanwege de enorme vraag. En op Yogisha (‘De yogawinkel van Nederland’) is de verkoop online de afgelopen twee jaar verdubbeld.

Ook de yogareizen zitten dus in een lift. Monique Janssen van Happy Soul Travel, die de Yoga by Happinez reizen organiseert: ‘De afgelopen jaren is onze verkoop verdrievoudigd. Op yogareis gaan is heel normaal geworden.’ Ibiza is volgens Janssen dé populairste bestemming van dit moment: het yoga-eiland bij uitstek. Daarna volgt de Algarve. Buiten Europa is Bali erg in trek onder de yogi’s.

Kan de yogi zijn been in z’n nek leggen?

Niks menselijks is yogi’s vreemd: 70% geeft toe zich weleens met anderen te vergelijken tijdens een yogales – terwijl je je daar juist helemaal niet druk over hoeft te maken, volgens de yogagedachte.

En hoe zit het met moeilijke houdingen? Het clichébeeld van de yogi die zijn been in zijn nek kan leggen, klopt dat? Het beheersen van moeilijke houdingen is best belangrijk voor meer dan de helft van de yogi’s, blijkt uit het yogaonderzoek. In de praktijk kan lang niet iedereen dat al: slechts één op de tien blijkt zijn been in de nek te kunnen leggen bij een zittende houding, en één op de twintig kan de Hoofdstand los in de ruimte doen. Velen werken eraan om dat ooit nog eens te bereiken, bijvoorbeeld door vaker thuis yoga te beoefenen of door hulp online te zoeken. En toch… prestaties zijn niet waar het bij yoga om gaat, zegt een derde van de ondervraagde yogi’s. Zoals een vrouw van 58 zegt: ‘Yoga is geen doel, maar een weg.’ En zo is het maar net!

Hoe lang doen we al aan yoga?

Voor veel Nederlandse yogi’s is yoga een vrij nieuwe bezigheid: bijna de helft is korter dan drie jaar met yoga bezig. Ze zijn er heel enthousiast over: driekwart van de yogi’s zegt dat yoga bij hun leven hoort en dat ze het niet meer kunnen missen.

Nederlandse yogi’s zijn tamelijk bescheiden over hun verrichtingen op de mat, want acht op de tien beschouwt zichzelf als beginner, ook al zijn ze al een paar jaar bezig met yoga. Kennelijk zijn onze yogi’s geen opschepperige types. Dat past ook wel een beetje bij de filosofie van yoga: het gaat er niet om de beste te zijn, maar om bewustwording van lichaam en geest. ‘Ik heb van yoga geleerd dat mijn lichaam niet alles kan wat ik wil’, zegt een man van 67. ‘Ik leer ervan te luisteren naar mijn lichaam’, zegt een vrouw van 29.

Wat is de populairste yogavorm in Nederland?

Hatha yoga wordt het meest beoefend in Nederland – een toegankelijke vorm van yoga die traditioneel op veel sportscholen wordt gegeven. Uit het yogaonderzoek blijkt tevens dat ruim een kwart van de Nederlandse yogi’s doet aan Hatha. Andere vormen van yoga die op het moment ook veel yogi’s trekken zijn meditatie, mindfulness yoga, Power yoga, Vinyasa, Bikram en Ashtanga. Opmerkelijk: twee op de tien yogi’s maakt het kennelijk niet uit welke vorm van yoga ze beoefenen: ze zeggen niet te weten wat de naam is van de soort yoga die ze doen.

Gaan de meeste yogi’s naar een les of doen ze aan thuis yoga?

Gaan al die honderdduizenden Nederlandse yogi’s eigenlijk naar les? Nee, niet allemaal. Uit ons onderzoek blijkt dat ongeveer twee derde van de Nederlandse yogi’s lessen volgt; ruim de helft deed dat in de afgelopen maand, de rest wat langer geleden. Van de yogi’s die lessen volgen, gaat twee derde wekelijks naar les. Een van de prettige kanten van yoga is dat je het any time, any place kunt doen, op het strand, in de keuken of op het balkon. Velen maken graag gebruik van die mogelijkheid: de meeste Nederlandse yogi’s zeggen regelmatig op eigen gelegenheid aan yoga te doen; thuis yoga is een ware trend.

(Wil jij ook vaker thuis yoga doen? Denk eens aan een abonnement op Yoga by Happinez. Online yoga kan namelijk altijd en overal!)

Hoe vaak doen we aan yoga?

Dat hangt er vanaf over welke yogi’s we het hebben. De harde kern blijkt vrij groot te zijn: twee derde van de Nederlandse yogi’s kunnen we daar toe rekenen, want zij zijn per week gemiddeld bijna twee uur met yoga bezig, en dat is behoorlijk veel voor een sportieve activiteit (de gemiddelde Nederlander sport namelijk ongeveer anderhalf uur per week). Negen van de tien yogi’s doen naast yoga ook nog aan een andere sport: driekwart beoefent minimaal één keer per week een andere sport. Daardoor kun je ze per saldo veel sportiever noemen dan de gemiddelde Nederlander. ‘Yoga heeft me geleerd dat rust belangrijk is’, zegt een vrouwelijke yogi van 42 die meedeed aan ons onderzoek, ‘maar het is daarnaast ook heel fijn om een sport te doen waarin je je energie kwijt kunt.’

Bij elkaar opgeteld bestaat de groep hardekern-yogi’s uit ruim 800.000 Nederlanders. Grappig idee is dat: dat zijn er zóveel dat waarschijnlijk elk moment van de dag ergens in Nederland wel een paar mensen in yogahouding zitten, liggen of staan.

Hoe anders zijn yogi’s dan de gemiddelde Nederlander?

Yogi’s zijn meer bezig met natuurgeneeswijzen en homeopathie, en met toneel, ballet, kunst, cultuur en boeken. Ook houden ze meer dan gemiddeld van mode en trends. Daarnaast zijn ze bewuster bezig met een gezonde levensstijl, en denken ze meer aan het milieu en aan duurzaamheid. Zo zijn ruim twee op de tien yogi’s vegetarisch (ter vergelijking: in de Nederlandse bevolking is nog niet één op de tien vegetariër) en zo kopen yogi’s twee keer zo vaak biologische producten dan de gemiddelde Nederlander.

Waar halen yogi’s hun informatie vandaan?

Internet is voor yogi’s dé bron als ze meer over yoga willen weten. Twee derde raadpleegt regelmatig social media, websites, online video’s en apps voor meer informatie over yoga (dat kan ook bijna niet anders, aangezien online yoga vaak beoefend wordt door de yogaliefhebbers). Vier op de tien stapt ook naar de yogadocent en yogastudio voor advies. En Yoga by Happinez? We zijn blij te horen dat we goed worden gelezen. Een derde van de yogi’s laat weten dat ze ons blad wel eens hebben gelezen, en twee op de tien is abonnee; 16% koopt het blad los. Een kwart van de Nederlandse yogi’s bezoekt onze website en Yoga by Happinez.

Hoe tevreden zijn we over onze lessen?

De overgrote meerderheid is tevreden over hun yogastudio, en is nóg tevredener over hun docent; slechts twee op de tien heeft de yogales wel eens vroegtijdig verlaten. De meest genoemde reden daarvoor is dat diegene zich niet lekker voelde. Wat ook wel voorkomt, maar gelukkig minder vaak, is dat iemand opstapte omdat de docent niet goed was of omdat het te druk was in de les. Misschien is thuis yoga dan een goede optie om optimale concentratie te behouden.

Yoga in Nederland: de belangrijkste cijfers op een rij (infographic)

Een visuele weergave van de resultaten uit het onderzoek.