De 7 chakra’s: dit moet je erover weten

De chakra’s kennen is handig als je last hebt van blokkades. Een knoop in je maag? Wellicht is je navelchakra verstoord. Voel je je eenzaam? Geef je kroonchakra wat extra aandacht. Met gerichte oefeningen kun je blokkades opheffen, zodat de energie weer vrij kan stromen. Leer meer over de zeven chakra’s.

De zeven chakra’s

Chakra is Sanskriet voor ‘wiel’ of ‘werveling’

De basis van de chakraleer is energie, in de breedste zin van het woord. In eeuwenoude yogageschriften staat al beschreven wat later ‘de wet van behoud van energie’ is gaan heten: energie gaat nooit verloren. Ook niet in de mens, als het goed is. Je neemt levenskracht op uit de wereld en geeft op jouw beurt levenskracht door. De ‘motor’ van dat proces wordt gevormd door de chakra’s. Chakra is Sanskriet voor ‘wiel’ of ‘werveling’: chakra’s draaien, zuigen zo energie op en transporteren die verder. Tenzij zich ergens een blokkade bevindt. Tip: wil jij weten of je chakra’s goed doorstromen? Doe dan de chakra-test!

Symbolen en kleuren

Een visualisatie waarbij je je eigen symbolische beeld maakt van elk chakra, kan een handig beginpunt zijn om tot concentratie te komen. En dat kan weer helpen om de chakra’s te leren voelen. Sommige zieners ervaren chakra’s als oplichtende gebieden of trechtervormige centra. Dit laatste beeld lijkt op de lotusbloem; vandaar dat Indiase wijsgeren duizenden jaren geleden kozen voor de geopende bloemkelk als symbool. Elk chakra kreeg zijn eigen bloem, met elk een eigen aantal blaadjes.

Daarnaast zijn aan de energiepunten kleuren verbonden waarin ook de beroemde psychiater Jung, overtuigd van de werking van de chakra’s, zich verdiepte. De kleuren verschillen enigszins per stroming, en ook tussen het Oosten en het Westen. Maar ‘goed’ of ‘fout’ bestaat niet op dit gebied.

Chakra’s en yoga

Chakrayoga werkt vooral stimulerend op de chakra’s; de energiepunten worden geopend en gevoel kan vrij gaan stromen. Andere werkwijzen, van aromatherapie en plantengeneeskunde tot het gebruik van klankschalen of het zingen van mantra’s, gaan meer uit van een harmoniserend en rustgevend effect. Al deze invalshoeken spreken het onderbewustzijn aan en leren je de betekenis van chakra’s te vatten. Welke vorm voor jou goed werkt, moet je zelf ontdekken. Een boek dat op nuchtere wijze allerlei methoden aan bod laat komen is ‘De Chakra Energy-methode’ van Anna Selby (House of Books, 2007). Selby geeft praktijkoefeningen en overwegingen voor meditaties, maar ook voetmassage en oogontspanningstechnieken komen voorbij.

Chakra oefeningen

Met de volgende oefeningen kun je de verschillende chakra’s activeren en in balans brengen. Ook leggen we uit waar je chakra’s zitten. Wel zo handig!

• 1 – Wortelchakra – Muladhara

Het eerste chakra zit ter hoogte van je stuitbeen. Het element dat erbij hoort is aarde en alles wat je daarmee kunt associëren, zoals voedsel en goed zorgen voor je lichaam. Een goed functionerend wortelchakra geeft een gevoel van innerlijke veiligheid en bijvoorbeeld het gevoel dat je het waard bent om geld en materiële zaken te bezitten.
Als je letterlijk wankel op je benen staat, kan dat betekenen dat je minder goed bent geaard. Activeer je wortelchakra om weer stevig met beide benen op de grond te staan. Omdat de wervelkolom via je benen direct contact maakt met de aarde, kun je dit chakra via je voeten activeren.

* Ga ontspannen staan, met de handen langs je lichaam. Ga op je tenen staan en kom dan stevig weer neer op de hielen, terwijl je je knieën buigt. Doe alsof je in de grond wegzakt. Door tegelijk met het omhoog- en neerkomen van je lichaam je handen omhoog te heffen en weer te laten zakken, wordt de neerwaartse energiestroom versterkt, wat je beter doet aarden. Herhaal dit een aantal keren.

• 2 – Heiligbeenchakra – Svadisthana

Bij het heiligbeen, ter hoogte van de geslachtsorganen, bevindt zich het tweede chakra, dat verbonden is met het element water. Plezier, relaties, verlangens en voortplanting staan hier centraal. Een gezond tweede chakra uit zich door liefdevolle aandacht voor jezelf en doordat je gevoelens niet geblokkeerd zijn, maar kunnen stromen.
Stijfheid in de onderrug, verstopping of menstruatieklachten kunnen wijzen op een geblokkeerd tweede chakra. Een goede oefening voor dit chakra is cirkels draaien met je heupen.

* Ga rechtop staan, met de voeten een halve meter uit elkaar. Je knieën zijn licht gebogen. Zet de handen in je zij. Draai met je heupen eerst kleine en later grote cirkels. Je hoofd en voeten blijven op dezelfde plaats. Wissel ook van richting.

• 3 – Navelchakra – Manipura

Het derde chakra, ook wel zonnevlecht genoemd, ligt in het gebied van de navel. Dit is het centrum van je wilskracht. Ook de voedselverbranding vindt op deze hoogte plaats. Een slecht functionerend derde chakra kun je fysiek onder andere herkennen aan een opgezwollen of harde buik. Een sterk derde chakra laat een gezonde wilskracht, discipline en een positief zelfbeeld zien. Alle buikspieroefeningen zijn goed voor het derde chakra. Een andere goede oefening is de Boog:

* Ga op je buik liggen, met je armen langs je lichaam. Adem in en buig je knieën. Pak je enkels vast. Breng de benen iets omhoog zodat je bovenlichaam ook mee omhoogkomt. Lukt het je niet om je enkels te pakken, gebruik dan een band of riem die je om de enkels slaat. Op je ademhaling schommel je zacht heen en weer. Laat op een uitademing langzaam de enkels los.

• 4 – Hartchakra – Anahata

Het Hartchakra vormt de overgang tussen de drie lagere en de drie hogere chakra’s. Hier is de liefde niet zoals in het tweede chakra gekoppeld aan lust of aan een persoon of object, maar gaat het meer over compassie. Thema’s die hier spelen zijn zelfacceptatie, genezing en je verbonden voelen met de ander. Het element lucht hoort bij het hartchakra (de adem die ons allen verbindt). Alle pranayama-oefeningen houden direct verband met je vierde chakra. Een manier om de borst te openen gaat als volgt:

* Sta rechtop en breng je armen achter je rug. Strengel je vingers in elkaar. Adem uit en buig voorover, terwijl je de armen als dat lukt gestrekt mee naar voren laat vallen. Draai je armen zo ver naar voren tot ze niet verder kunnen. Gebruik je armen om je bovenlijf voorover te buigen. Adem lang en diep in deze houding. Kom op een inademing weer omhoog.

• 5 – Keelchakra – Vishudda

Het keelchakra heeft te maken met communicatie en zelfexpressie. Dit is het eerste chakra dat de tastbare wereld overstijgt. Je kunt namelijk via je stem op meerdere plaatsen tegelijk zijn. Door iemand te bellen, overstijg je de grenzen van tijd en ruimte. Het gebied rond de keel geeft aan hoe het er met dit chakra voor staat. Heb je een stijve nek of keelpijn? Vraag jezelf dan eens: heb ik iets niet geuit? De nek soepel houden is goed voor het vijfde chakra.

* Zit rechtop. Draai grote cirkels met je hoofd, terwijl je lang en diep ademhaalt. Laat de schouders ontspannen hangen. Stop even zodra je ergens spanning voelt. Adem dan naar die plek om hem te ontspannen. Draai dan weer verder met je hoofd. Na enkele minuten wissel je van richting.

• 6 – Voorhoofdchakra – Ajna

Dit chakra gaat over waarnemen – met je ogen, maar ook het intuïtieve weten en zien via het ‘derde oog’. Kenmerken van dit chakra zijn scherpzinnigheid, helder denken en logica. Of een tekort daaraan: een afwezig gevoel en warrigheid. Een slecht functionerend zesde chakra kan zich uiten in onscherpe waarneming, vermoeide ogen en nachtmerries. Hieronder een fijne oefening voor de ogen.

* Ga zitten in meditatiehouding. Sluit je ogen en laat ze rusten in het donker. Open je ogen en kijk recht vooruit. Beweeg je ogen in een rechte lijn naar boven, houd je hoofd stil. Beweeg dan je ogen naar beneden. Herhaal dit. Kijk weer recht naar voren en sluit je ogen.
Open je ogen en beweeg ze nu van rechtsboven naar linksonder, en dan van linksboven naar rechtsonder. Doe iedere beweging twee keer en sluit weer je ogen.
Open weer je ogen en beweeg ze dan van rechts naar links. Doe je ogen weer even dicht. Open je ogen en draai dan halve cirkels. Eerst aan de bovenkant en dan aan de onderkant. Draai tot slot hele cirkels met je ogen, met de klok mee. Doe je ogen dicht. Wrijf je handpalmen tot ze warm zijn en druk ze tegen je oogleden. Masseer zachtjes je oogleden, voorhoofd en gezicht.

• 7 – Kroonchakra – Sahasrara

Het laatste chakra is het kroonchakra, dat wordt gezien als de zetel van verlichting en de bron van bewustzijn. Het vertegenwoordigt het loslaten van het ego en eenheid met het universum. Innerlijke rust en een gevoel van gelukzaligheid zijn tekenen van een goed werkend zevende chakra. Depressie of eenzaamheid, bijvoorbeeld, tonen een slecht functionerend kroonchakra. Meditatie is de manier om aandacht aan dit chakra te geven. Een geschikte oefening hiervoor is het volgen van je gedachten, of een chakrameditatie.

* Ga in meditatiehouding zitten. Sluit de ogen en volg je adem om je geest tot rust te brengen. Let dan eens op de gedachten die voorbijkomen. Kies er één uit en vraag jezelf waar deze gedachte vandaan kwam en welke gedachten eraan voorafgingen. Ga door tot je de oorsprong hebt gevonden. Het kan iets van langgeleden zijn of iets wat je erg bezighoudt. Keer zo ver mogelijk terug, tot je bij de bron bent uitgekomen. Kom dan terug in het nu en kies een andere gedachte, waarmee je de oefening herhaalt. Ontdek hoeveel gedachten eenzelfde bron hebben. Na een paar gedachten te hebben gevolgd, laat je de gedachten komen en weer gaan. Observeer ze zonder ze vast te houden. Blijf rustig zitten tot er weinig gedachten overblijven. Geniet van de rust en keer dan langzaam weer terug naar het normale bewustzijn.

Deze oefeningen komen uit het Chakra werkboek van Anodea Judith (uitgeverij Altamira-Becht).

Tekst: Vrouwkje Tuinman, oefeningen: Jenny van den Heuvel