De drukte van ons bestaan zorgt er dikwijls voor dat we niet in verbinding staan met onszelf. Soms zijn we zelfs te druk om goed adem te halen. Dat terwijl een kalme en diepe ademhaling juist zo belangrijk is voor ons welzijn. Gert van Leeuwen, oprichter van het Criticial Alignment Yoga en Therapie-instituut, stelt dat als je buik- en borstgebied in evenwicht zijn, je altijd een gevoel van rust en ruimte kunt ervaren. Je ademhaling is de schakel die deze twee belangrijke punten verbindt.

hart en buik

De zwaartepunten van het lichaam

‘In ons lichaam bevinden zich twee gevoelscentra die samenvallen met twee zwaartepunten in ons lichaam. Het eerste centrum ligt in de buik, dit is het centrale zwaartepunt van ons lichaam. Het tweede bevindt zich aan de onderkant van het borstbeen, de hartstreek. Dit centrum valt samen met het zogenoemde deelzwaartepunt van de wervelkolom.

Het buikgebied staat voor de ervaring ‘rust’. Een ervaring die via de ademhaling ontstaat, van binnenuit. We hebben spieractiviteit (van de dwarse buikspier) nodig om de ademhaling goed te kunnen reguleren. De rust vanuit je buik is daarom een andere ervaring dan uitrusten na een lange dag, die meestal eindigt in slaap. Iedereen heeft zijn eigen associaties bij het woord rust. Iemand die een actief, gestrest leven leidt zal een heel andere betekenis aan het woord geven dan iemand die een kalm leven leidt. Maar als we het gevoel van rust verbinden aan een bepaalde coördinatie van de ademhaling in de buik dan wordt de ervaring voor iedereen hetzelfde en wordt rust, of de afwezigheid ervan, meetbaar.

Het tweede zwaartepunt staat voor ruimte of lichtheid. Het borstgebied is actief wanneer we ons verhouden tot, of in contact gaan met, onze omgeving. We kunnen verharden in ruimte, zoals een militaire houding laat zien, met de borst naar voren. Of we kunnen ons bijvoorbeeld terugtrekken uit de ruimte, door onze schouders te laten hangen, met een ingevallen borst tot gevolg. De eerste houding ziet er ambitieus uit, de tweede somber en depressief. Het hartzwaartepunt is ontspannen wanneer de bovenrug recht is en het borstbeen ontspannen. Dan kun je het gevoel van ruimte ook hier via de ademhaling ervaren.

Als borst en buik met elkaar in evenwicht zijn, dan worden de yogaoefeningen door gevoelens van rust en ruimte gedragen. Wanneer je deze ervaring oefent op de mat, leer je haar ook toe te passen in dagelijkse omstandigheden.’

Alles is verbonden

Yogadocente Esther Nijdam van Yoga State: ‘Op een drukke dag is de verleiding groot om meteen aan de slag te gaan en aan één stuk door te buffelen. Juist op dat soort dagen helpt het me om mijn yogamat uit te rollen en een paar oefeningen te doen. Dan valt me op hoe onrustig ik me voel. Omdat mijn gedachten op zo’n moment alle kanten op gaan, ervaar ik de daarmee samenhangende spanning in mijn lijf – ogen, schouders, bekken, ademhaling – als een tastbare raadgever. Zodra ik hierin verzacht, ondersteunt mijn fysieke houding weer een gevoel van rust en ruimte. En ik merk dan dat tegelijkertijd ook de rust in mijn hoofd terugkeert. Ik heb weer overzicht en kan weer creatief zijn. De yogaoefeningen maken me keer op keer duidelijk dat alles met elkaar verbonden is.’

Ademhalingsoefeningen voor hart en buik

Oefening 1

Ga op je buik liggen, liefst op een blok of een stapel dekens. Druk de plek net onder je navel tegen het blok aan: dit is het buikzwaartepunt. Adem vervolgens door naar je borst en laat je hoofd en nek op een inademing omhoog komen (de ‘Lift’) zodat je het gewicht van je hoofd op je hartstreek draagt. Als je de druk in beide zwaartepunten als gelijk ervaart, dan zijn de beide punten in evenwicht. Verbind ze met je ademhaling door van je buik naar je borst te ademen.

Oefening 2

Ga zitten met een goed gestrekte onderrug. Door de strekking van je onderrug wordt de dwarse buikspier geactiveerd, waardoor het voelt alsof je je buik weer tegen het blok aan duwt. Adem naar je buik zonder bij het uitademen je buik in te trekken. Je kunt de ervaring van rust hierin onderzoeken. Adem door naar je borst, zodat je hoofd en nek recht op je rug komen te staan. Adem zo ontspannen en rustig dat de beweging van je ademhaling licht en ruim voelt. Verspreid de ervaring van rust en daarna die van ruimte door je hele lichaam.’

Beeld: Saskia van Osnabrugge, Model: Esther Nijdam, Styling: Annemieke Paarlberg, Visagie: Astrid Timmer