We hebben vrijwel allemaal lagen oude pijn in onze ziel: weggestopte emoties, verdrongen gevoelens. Journalist Lisette Thooft schreef een prachtig boek over de lange weg die ze zelf aflegde om haar pijn toe te laten en ‘uit haar hoofd’ te komen.

Hoofd op Pootjes

Het is zo goed als uitgesloten dat je op prille leeftijd – die lastige leeftijd van ‘Ik ben twee en ik zeg nee; ik ben drie en ik doe het nie’– altijd genoeg aandacht gekregen hebt, totaal begrip voor al je behoeften en liefdevolle aanvaarding van al je emoties. Als je zelf kinderen hebt, begrijp je dat: hoeveel je ook van ze houdt, toch is het onmogelijk nooit fouten te maken, nooit driftig teworden, altijd aanwezig te zijn op momenten dat ze je nodig hebben, nimmer een situatie verkeerd in te schatten, geen enkele onhandige of kwetsende uitroep te slaken. En dat is dan nog in het beste geval, als je kinderen gewenst zijn en gekoesterd, als ze niet mishandeld worden. Ook onze ouders waren niet volmaakt en we hebben dus allemaal emotionele butsen en builen opgelopen.

Opgeslagen spanning

Voor kleine kinderen zijn de emoties die dat oproept vaak niet te vatten te overweldigend, te heftig voor hun lijfjes. De niet verwerkte emoties worden doorverwezen naar het onbewuste, oftewel: opgeslagen in de vorm van spanning. Daarom lopen zoveel mensen rond met stijve schouders en nek, met gespannen kaken, een frons op het voorhoofd, strakke benen, verkrampte voeten… of hoe die innerlijke spanning zich ook uit.

Ook ik heb meer dan een halve eeuw lang mijn schouders opgetrokken gehouden. Ik wist niet dat ik het deed, maar als ik nu kijk naar een filmpje van mezelf van een paar jaar terug, denk ik: och arme, wat staat ze er krom en gespannen bij. Pas nu begrijp ik hoe erg ik al die tijd in mijn hoofd zat. Ik was een wandelend hoofd op pootjes. Mijn nekspieren verstrakten om te zorgen dat er geen bedreigende gevoelens uit mijn lichaam naar boven kwamen.

Dat was geen bewuste beslissing, ik wist niet dat ik het deed. Weliswaar hadden diverse masseurs me verteld dat ik erg vast zat in mijn bovenrug, en trouwens ook in mijn onderrug, maar ja, wat moest ik dan? Zij konden het niet wegmasseren. Toen ik nare tintelingen kreeg in mijn armen en naar de dokter moest en de fysiotherapeut, begon het me te dagen. Ik leefde in mijn hoofd. En ik wilde eruit.

De diepte in

Het kan lang duren voor je uit je hoofd durft te komen, voor je je sterk genoeg voelt voor die griezelige en riskante tocht de diepte in, op zoek naar het schone water op de bodem. Het kan ook even duren voor je de juiste persoon gevonden hebt die je kan helpen, die je meeneemt de diepte in.

Leren voelen is leren ontspannen en dat begint met: de spanning die er is, opmerken. Alle soorten spanning, op elke laag. Als je eenmaal begint met ontspannen, ontdek je pas hoe diep de put is en hoeveel lagen van ontspanning mogelijk zijn.

‘Interessante vraag: wat is ontspanning?’ zegt Rebalancer Rob Merkx.‘Veel mensen denken dat het betekent: spierspanning loslaten. Maar dat is nog maar het begin. Je kunt ook het denken ontspannen, allerlei ideeën die je hebt over hoe je zou moeten zijn, wat een veel diepere ontspanning is dan alleen maar spieren. En je kunt je hart ontspannen, zodat het veel opener is en alles kan voelen. Je kunt je zenuwstelsel ontspannen, je kunt je gevoel van lichaamsgrenzen ontspannen, je ideeën over wat je bent. Er zijn al die diepere lagen van ontspanning…en eigenlijk is er geen eind aan ontspanning. Uiteindelijk komt het neer op: volledig jezelf zijn.’

De terugweg

De weg terug naar jezelf, naar ‘uit je hoofd’ en ‘lekker in je vel’, dwars door de diepte, door de duisternis, door de oude pijn die opgeslagen ligt in je lichaam, is een moeilijke weg, want pijn doet pijn. Het vergt wel iets van je, je moet je durven laten gaan, en misschien moet je jezelf er af en toe wel doorheen duwen.

Maar het is ook heerlijk want pijn die je eindelijk durft te voelen, blijkt helemaal niet dat bodemloze ravijn te zijn waarin je dacht te zullen vallen. Als je geen kind meer bent, kun je veel meer aan dan je geneigd bent te denken.

En er is nog meer goed nieuws: zuivere pijn blijkt inderdaad zelfs heel mooi te kunnen zijn. Pijn die je durft te voelen, die je aangaat, transformeert namelijk. Dat is het geheim van pijn: als je hem toelaat, blijft hij niet hetzelfde, maar verandert hij.

‘Bedroefdheid wordt zachtheid,’ schrijft de Amerikaanse therapeut Nishant Matthews in zijn boek Vriend in de spiegel, ‘boosheid wordt kracht, angst wordt gevoeligheid, verdriet wordt zorgzaamheid… Elk van de verworpen demonen komt met een geschenk wanneer dieterugkeert naar de eenheid van ons bewustzijn.’

Tips & tricks om uit het hoofd te komen 

Lisette geeft tientallen simpele, grappige, fijne tips om ‘uit je hoofd te komen’. Deze 7 tips & tricks deelt ze met ons:

1. Zit op een ballon

   Blaas een ballon op en leg hem op een stoel. Laat jezelf er langzaam opzakken… Ja, dat is eng, want je denkt dat hij knapt, maar dat hoeft niet te gebeuren als je het voorzichtig doet; ballonnen kunnen veel hebben. Het is leuk om het met meer mensen (kinderen?) te doen. Als er toch één knalt, des te leuker.

2. Achteruit lopen

   Aan de hand van iemand – zoals kinderen graag doen – of los: achteruitlopen betekent dat je hele lichaam uitgenodigd wordt om te voelen water achter je is.

3. Iets neerleggen alsof het kostbaar en fragiel is

   Als je nerveus bent voor een presentatie of spreekbeurt, neem dan een minuut de tijd om jezelf te aarden, op de volgende manier. Pak iets op – een pen, een kop, een paperclip – en leg het weer neer, zo langzaam, zachtjes en voorzichtig alsof dit het meest kostbare en breekbare voorwerp is dat je ooit in je handen hebt gehad. Tegen de tijd dat het op de tafel ligt, is je energie ferm gevestigd in je centrum.

4. In je handen wrijven

   De aller simpelste en meest gebruikte manier om het contact met jelichaam te herstellen.

5. Op blote voeten lopen

   Dit is ontzettend goed voor je lichaamsbewustzijn. In je voeten zitten krankzinnig veel botjes en gewrichtjes, bedoeld om heel precies je gewicht te kunnen dragen en je loop aan te passen aan de hobbeltjes en kuiltjes van Moeder Aarde, en al dit subtiele moois in harde schoenen proppen is eigenlijk zonde. Neem niet te grote passen en laatje gewicht van je hiel via de buitenkant van je voet en je kleine teen naar je grote teen rollen.

6. Tapping


   Tapping (ook wel Emotional Freedom Technique) is jezelf aanraken terwijl je bevestigt: ‘Ik accepteer mezelf volledig en diep, precies zoals ik ben, met het probleem of het gevoel dat ik nu heb.’ Je klopt zachtjes op acupunten: de zijkant van je hand, naast je wenkbrauwen, onder je ogen, onder je neus, onder je mond, op je sleutelbeen, onder je armenen weer omhoog op je kruin, terwijl je bezig bent met jezelf te accepteren inclusief alles wat er speelt. Zie bijvoorbeeld: www.emofree.com.

7. Leg een hand op je buik en een op je onderrug


   En voel met aandacht en liefde wat je tussen je handen hebt: de schat in het kasteel van je eigen lijf.