Jivamukti yoga: een combi van plezier maken en oprechte betrokkenheid. Hier in Amsterdam hebben wij onze eigen Jivamukti-woman: Lydia Aytogmus. Zij volgt workshops bij David & Sharon themselves, en zij haalt alle hippe Jivamukti’s naar ons land toe. Zoals Jules Febre, het neefje van…
Wat is Jivamukti yoga en waar komt het vandaan? In dit artikel lees je er alles over!
Jivamukti Center in Manhatten
Wie wel eens op Broadway heeft rondgelopen, kán het zijn opgevallen: het verdacht grote aantal mensen met een opgerold yogamatje onder de arm. Grote kans dat zij op weg waren naar het Jivamukti Center op Union Square, hartje Manhattan. Wekelijks volgen duizenden New Yorkers hier yogalessen. Een greepje uit de presentielijst: ‘Showgirl’ Elizabeth Berkley, hiphoppers van de Beastie Boys, actrice Uma Thurman (wiens broer docent is bij Jivamukti), Spearhead-zanger Michael Franti (die nu eens niet uit de toon viel met zijn blote voeten) en zanger Sting.
Yoga supersterren
Als je daar een les gaat volgen – een jaarabonnement in New York kost twaalfhonderd dollar – loop je grote kans je schoenen één hokje boven die van topmodel Christy Turlington te hebben gezet. Of die van Gwyneth Paltrow, die eens een privéles Jivamukti yoga gaf voor een goed doel. De gelukkige mocht 50.000 dollar neertellen.
En dan zijn de échte supersterren nog onvermeld gebleven, door het tijdschrift Yoga Journal gedoopt tot ‛yoga innovators’: David Life en Sharon Gannon. De oprichters van Jivamukti, een van de negen internationaal erkende vormen van Hatha yoga. Hun voornamen volstaan sinds het stel de cover van Vanity Fair sierde en ze naakt poseerden voor een beroemde antibontcampagne. De meeste lessen in hun eigen ‘spiritual resource center’ laten ze over aan andere docenten. Het grootste gedeelte van het jaar reizen ze de wereld over voor workshops en het promoten van hun boeken. Hun handboek Jivamukti yoga – Practices for liberating body and soul ligt op de boekenplank van menige yogaschool.
De populariteit van yoga
Zonder Jivamukti zou yoga in Amerika een obscuur gedoe van een stelletje toegewijden zijn gebleven, aldus de New York Times. De als danseres opgeleide Sharon Gannon ontmoette kunstenaar David Life begin jaren tachtig. Beiden hadden toen al een indrukwekkend aantal bezoeken aan Indiase ashrams achter de rug. In Mysore maakten ze kennis met de dynamische manier van yogabeoefening die de basis zou vormen voor hun eigen beweging. Life bracht een aantal jaren door tussen de monniken in India, en kreeg zelf de titel van monnik van de veertiende Dalai Lama.
De eerste Jivamukti studio
In 1984 openden de twee, in het dagelijks leven ook een liefdeskoppel, hun eerste studio in East Village, destijds het epicentrum van de New Yorkse kunstenaarswereld. Patrick Vermeulen, medeoprichter van de Amsterdamse yogastudio Svaha yoga, woonde begin jaren negentig in New York en herinnert zich de plek nog goed. ‘Oncomfortabel is een understatement. Je stond met z’n veertigen in een smal gangetje te wachten tot de vorige les voorbij was. Sharon gilde boven de muziek en de toeterende taxi’s uit. We waren een beetje bang van haar, haha.’
Fysieke yoga
Ook fysiek werden en worden studenten op de proef gesteld. Jivamukti staat aan de wieg van Power yoga, stelt Vermeulen. Al zullen ‘aanhangers’ zelf gruwen van die term. Vooral omdat de bijna Olympische uitvoering van asana’s maar één aspect is van een veelomvattender methode. Een methode die Life en Gannon, zo erkennen zij op hun website, te danken hebben aan de lessen van verschillende goeroes en aan uitvoerige bestudering van heilige overleveringen als de Yoga sutra’s.
De 5 pijlers van Jivamukti yoga
Jivamukti, wat zoiets betekent als ‘bevrijding tijdens het leven’, berust op vijf pijlers:
Activisten met merchandise
Hoewel David en Sharon hun smoezelige onderkomen uit de beginjaren al lang geleden hebben verruild voor een riante villa tussen de miljonairs in Upstate New York, staan ze bekend als fanatieke sociaal activisten. Ze zijn prominente leden van dierenrechtenorganisatie PETA en bezitten een 30 hectare groot natuurreservaat voor de opvang van wilde dieren. Iedereen die yoga beoefent zoals het bedoeld is, is politiek bezig, menen zij. Ze gebruiken yoga als een platform om de wereld te veranderen.
Kritiek op Jivamukti
Aanhangers van meer traditionele vormen van yoga zijn niet altijd te spreken over de moderne manier waarop Jivamukti asana’s beoefent. De atletische en competitie-achtige elementen – het kan altijd hoger, sneller, beter – zouden tegen de yogaprincipes in druisen. De Jivamukti organisatie zelf erkent dat de lessen fysiek veeleisend zijn, maar dat er een hoger doel mee wordt gediend, en wel: verlichting en het opheffen van mentale blokkades.
Anderen hebben moeite met de sterrenstatus van Life en Gannon en de manier waarop ze andere beroemdheden gebruiken om hun beweging glans te geven (zie het ronkende voorwoord van Sting in hun handboek). En hun boodschap van yoga als leefwijze valt voor sommigen slecht te rijmen met de Jivamukti merchandise, de kortingen die leerlingen krijgen wanneer ze een nieuw lid aanbrengen en de als Starbucks verrijzende vestigingen.
De Jivamukti organisatie stelt dat het haar oprechte doel is zo veel mogelijk mensen het pad van verlichting te laten zien. Dat lukt het beste op een manier die past bij onze tijd. Het Amerikaanse opinieblad Atlantic verwoordde het zo: ‘Op het eerste gezicht lijken de Jivamukti beoefenaren in New York een stelletje ijdele, door het lichaam geobsedeerde mensen. Toch is dat niet het hele verhaal. Juist hun religie-overstijgende spiritualiteit is een belangrijk deel van hun succes. Jivamukti vertegenwoordigt een vreemde mix van plezier en ernst, van alternatief én onmogelijk hip.’
Met andere woorden: als de Indiase swami’s van duizend jaar geleden de beschikking hadden gehad over een versterker, dan hadden ze die gebruikt. Of, zoals David Life het zelf verwoordt: ‘Wij hebben God hip gemaakt.’
