Als yogi ben je waarschijnlijk bekend met het gevoel van diepe ontspanning en rust na een yoga sessie. Dit gevoel van rust is te danken aan het parasympatisch zenuwstelsel, een essentieel onderdeel van ons autonome zenuwstelsel. Maar wat is een parasympatisch zenuwstelsel eigenlijk en hoe werkt het? Leer alles over wat het is en hoe je het parasympatisch zenuwstelsel kunt activeren.

Wat is het parasympatisch zenuwstelsel?

Het parasympatisch zenuwstelsel is een onderdeel van het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor onbewuste lichaamsprocessen zoals ademhaling, spijsvertering en hartslag. Het wordt ook wel het ‘rust-en-herstel’ systeem genoemd, omdat het zorgt voor ontspanning, herstel en energiebesparing in het lichaam.

Parasympatisch zenuwstelsel

Hoe werkt het?

Het parasympatisch zenuwstelsel activeert bepaalde zenuwen, zoals de nervus vagus. Deze zenuw reguleert de functies van het hart, de longen, en het spijsverteringsstelsel. Dit systeem werkt door de afgifte van neurotransmitters zoals acetylcholine om het lichaam te helpen ontspannen en herstellen​.

Wat zijn de functies ervan?

Het parasympatisch zenuwstelsel heeft verschillende functies. Wanneer het actief is, voel je rust en ontspanning en treden de volgende effecten op:

  • Vertraagde hartslag

  • Verlaagde bloeddruk

  • Vertraagde ademhaling

  • Verhoogde spijsverteringsactiviteit

  • Verhoogde afscheiding van speeksel

  • Vernauwing van de pupillen

Het verschil met het sympatisch zenuwstelsel

Het sympatisch zenuwstelsel is de tegenhanger van het parasympatisch zenuwstelsel. Waar het parasympatisch zenuwstelsel verantwoordelijk is voor rust en herstel, is het sympatisch zenuwstelsel verantwoordelijk voor de ‘vecht-of-vlucht’ reactie. Dit systeem wordt geactiveerd in stressvolle of gevaarlijke situaties en bereidt het lichaam voor op actie. Het heeft precies de tegenovergestelde effecten, zoals: verhoogde hartslag en bloeddruk en een versnelde ademhaling.

Hoewel beide systemen essentieel zijn voor ons functioneren, is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen activiteit en rust. Tegenwoordig leiden veel mensen een hectisch leven waardoor hun sympatisch zenuwstelsel vaak overactief is. Dit kan leiden tot chronische stress en gezondheidsproblemen.

Het parasympatisch zenuwstelsel activeren

Gelukkig zijn er verschillende manieren om het parasympatisch zenuwstelsel zelf te activeren en de balans te herstellen. Yoga is een krachtige manier om dit te bereiken, omdat het zich richt op diepe ademhaling, ontspanning en mindfulness. Hierdoor komt je lichaam in rust-en-herstelstand. Onderstaande methodes kunnen helpen bij het activeren:

1. Diepe buikademhalingen (Pranayama)

Diepe, trage ademhaling stimuleert het parasympatisch zenuwstelsel. Richt je op het vullen van je buik met lucht tijdens de inademing en het langzaam en volledig uitademen. Probeer je ademhaling te vertragen tot ongeveer 6 ademhalingen per minuut.

Buikademhaling

2. Restorative Yoga

Restorative yogahoudingen zoals de Lijkhouding (Savasana), Liggende Vlinder (Supta Baddha Konasana) en Vooroverbuiging met Twist (Parivrtta Uttanasana) bevorderen diepe ontspanning en activeren het parasympatisch zenuwstelsel. Bij omgekeerde houdingen neemt het parasympathisch zenuwstelsel het over. Dit effect wordt versterkt als de uitademing de ruimte krijgt en je hoofd en nek ontspannen. Je voelt je rustiger en je lichaam kan herstellen.

3. Meditatie

Meditatie helpt om de geest tot rust te brengen en het parasympatisch zenuwstelsel te activeren. Richt je aandacht op je ademhaling of gebruik een mantra om je te helpen concentreren. Zelfs een paar minuten meditatie per dag kan al een significant verschil maken.

Naast yoga zijn er ook andere methoden om het parasympatisch zenuwstelsel te stimuleren en gezond te houden. Denk bijvoorbeeld aan regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en gezonde voeding.

Het parasympatisch zenuwstelsel speelt een cruciale rol in het bevorderen van rust, herstel en welzijn in ons lichaam. Door methodes zoals diepe ademhaling, restoratieve houdingen en meditatie te integreren, kunnen we dit systeem activeren en de balans herstellen in ons vaak overactieve sympatisch zenuwstelsel. Neem de tijd om te ontspannen, te herstellen en je lichaam en geest in harmonie te brengen. Namasté!