Op Yin yoga retraite in Portugal

Golfsurfen, dynamische yoga, gáán: journaliste Dominique Haijtema was van de actie. Tot ze aan de westkust van Portugal, op haar surfplank, een hersenbloeding kreeg. Noodgedwongen leerde ze een andere kant van zichzelf kennen, dankzij Yin yoga en een stel bijzondere leraren.

‘Wat voor yoga bieden jullie aan?’ vraag ik de vriendelijke donkere Spanjaard met baard en halflang haar bij de ingang. ‘Wat zoek je precies?’ is zijn antwoord. Ik besluit met de deur in huis te vallen en te zeggen dat ik een hersenbloeding heb gehad en veel ervaring met yoga heb, en dan vooral in de actieve, dynamische vorm. Hij kijkt me indringend aan en zegt met een glimlach: ‘You don’t need to do Yang yoga. You have a lot of it already. Try Yin yoga. Do something you’re not used to.’

Ik ben verbaasd. Kun je meteen zien dat ik een teveel aan energie heb? Hij vertelt een beetje over de Yin filosofie. Het klinkt onaantrekkelijk als ik hoor dat je meerdere minuten in een houding moet zitten en er verder niets gebeurt. Hoe saai is dat? Dan moet ik daar zeker zitten nadenken? Liever niet.

Maar wat kan mij het ook schelen. Het is niet dat ik hier veel te doen heb, en de actieve vorm van yoga is wellicht wat hoog gegrepen. Waar ik vroeger moeiteloos op mijn hoofd kon staan en voorover kon buigen met de handen plat op de grond, ben ik nu al blij als mijn handen halverwege mijn bovenbenen komen. Het lijkt wel alsof mijn rug een halve meter is gekrompen. Mijn hele achterkant staat strak gespannen.

Yin en Yang Yoga in Portugal

De Spaanse Igor Odriozola en zijn vrouw Jenny Jacobsson, een Zweedse danseres met Japanse roots, wonen en werken na talloze omzwervingen al jaren aan de Algarve in Portugal, met hun dochtertje Iomi van zeven. Ze ontmoetten elkaar in Pondicherry in India. Jenny wilde daar yogalessen volgen bij een gerenommeerde leraar, die op vakantie bleek te zijn. Igor wilde een paar weken door India fietsen, maar kreeg een knieblessure.

Zo hadden zij ineens alle tijd toen ze elkaar op het strand ontmoetten. Zodra ze met elkaar begonnen te praten, voelde het als thuiskomen, vertellen ze nu. In het begin hadden ze nog een langeafstandsrelatie tussen Zweden en Spanje, maar al snel besloten ze om samen te leven, en als yogadocenten te gaan werken. Ze kozen voor Portugal, aangetrokken door het prettige klimaat, de ruige kustlijn en lage leefkosten. En door de prachtige ecologische resorts die er te vinden zijn en waar ze hun lessen kunnen geven. Met hun camper trekken ze rond van plek naar plek in de Algarve, en ze strijken ergens neer als er werk is. Komende winter wordt dat Vale da Lama.

Het ongemak opzoeken, voorbij laten gaan en er niet al te veel conclusies aan verbinden’

Igor en Jenny geven verschillende soorten yogales. Meestal is er geen vast lesprogramma. Ze kijken gewoon wie er in de klas zit en welk thema zich aandient. Soms wordt er gesproken met elkaar, soms veel bewogen of alleen gemediteerd. Alles afhankelijk van het moment. Jenny en Igor vertellen eerlijk over wat ze zelf meemaken en tegenkomen en moedigen een onderzoekende, open houding aan. Ze weigeren op een voetstuk geplaatst te worden. Toch zijn dit de meest bijzondere leraren die ik ooit heb ontmoet. Omdat ze zijn wat ze prediken, ze doen zich niet anders of beter voor dan ze zijn. Ze geven geen klassieke yogales, maar gaan met hun studenten op expeditie en als je onderweg vastloopt, staan ze naast je.

Op een middag moet ik een simpele vooroverbuiging doen. Het doet pijn in mijn nek, alles is verkrampt. Ik wil loslaten, maar het lukt me niet. Ik ben boos en bang. Boos dat ik niet los kan laten, dat ik mijn doel niet bereik. Dat het niet zo loopt als ik wil. Igor houdt een hand zachtjes bij mijn nek en rug. Het voelt alsof er diep in mij iets ontspant, zonder dat ik iets heb gedaan. Er komt ruimte vrij in mijn nek en onmiddellijk is daar een gigantisch verdriet – waar ik meteen verklaringen op loslaat en analyses en oordelen. Het lijkt alsof Igor en Jenny dit allemaal zien, maar ze geven geen oplossingen of adviezen. Ze laten het er gewoon zijn. Het is mededogen in zijn puurste vorm.

Tijdens een massage een paar dagen later merkt Jenny op dat mijn spieren als stenen aanvoelen. Ze noemt me ‘chaotisch’ en een ‘krachtbundel’. Alles trilt en lijkt te protesteren in mijn lichaam. ‘Een beetje als een wild dier dat zich verzet tegen elke vorm van ontspanning,’ zegt ze.

Yin yoga – een ontdekking in Lagos

Het zijn zware weken, waarin ik voor het eerst in mijn leven stilzit en kijk wat er gebeurt. Met toenemende verbazing observeer ik mijn gedachten en mijn lichaam: o, zo zit je dus in elkaar. Als het moeilijk wordt, wil ik het liefst weglopen. We leren elkaar steeds beter kennen en mijn aannames over mezelf blijken toch gewoon, tja, aannames. Ja, ik had en heb veel energie en ongeduld. Maar ik heb ook een zachte, geduldige kant die ik heb verwaarloosd, omdat ik dat met zwakte associeerde. Kracht was voor mij vooral de mannelijke versie ervan: doelen bereiken, drive hebben. Daardoor ging ik vaak over mijn grenzen.

De Yin yoga lijkt zacht en relaxed, maar is confronterend. Pas als je langere tijd in een en dezelfde houding blijft, kom je jezelf en je patronen tegen. En de verhalen die je overal van maakt. Ik dacht dat resultaten bereiken vooral een kwestie is van wilskracht en discipline. Mijn lichaam herstelt weliswaar in deze weken, maar niet omdat ik dat wil, maar omdat ik het de tijd en ruimte geef zichzelf te genezen. Ik hoef niets te doen, ik kan het gewoon laten gebeuren. Na elke yogales van Jenny en Igor voel ik me lichter en vooral opgelucht, omdat diepzittende spanning lijkt te verdwijnen. Wat sjouwen we toch veel met ons mee, denk ik regelmatig. Wat maken we het leven toch ingewikkeld.

Er zijn genoeg studenten die hier gillend het pand verlaten en gewoon yoga in een sportschool willen doen’

Als ik terugga naar Nederland ben ik bang zonder hun lessen snel terug te vallen in mijn oude patroon. Ik weet niet hoe ik hen moet bedanken en ben in tranen als ik voor de laatste les kom. Ik wil uitleggen hoe dankbaar ik ben en welke lessen ze mij hebben geleerd, maar ze schudden hun hoofd van nee. ‘Vergeet niet: It takes one to know one. Je kent de uitdrukking toch? Als de student er klaar voor is, verschijnt de leraar. Dat je hier bent gegroeid is aan jezelf te danken. We kunnen je niets leren wat niet al in je zit en wat je ergens herkent. Er zijn genoeg studenten die hier gillend het pand verlaten en gewoon yoga in een sportschool willen doen,’ zegt Jenny lachend. ‘Je hebt ons niet nodig.’

Surfen in Portugal

De Yin yogalessen blijken, terug in Nederland, mijn hele leven op de kop te zetten, misschien nog meer dan de hersenbloeding. Ik verhuis van de drukke stad naar een klein appartement aan zee, verkoop een groot deel van mijn spullen en laat grote delen van mijn agenda openstaan. Waar ik eerst in paniek raakte van een lege zaterdagmiddag, ben ik nu hele dagen alleen met mezelf en blijk ik best goed gezelschap. Ik kijk wie of wat zich aandient en doe het rustiger aan.

In mei dit jaar besluit ik mezelf een bijzonder cadeau te geven: een week privéles van Jenny en Igor in combinatie met privéles golfsurfen. Ik ben nauwelijks meer in het water geweest na de hersenbloeding, en zij stelden voor om mij op een zachte manier weer het water in te krijgen. Als ik iemand vertrouw, zijn zij het wel. En zo ben ik weer op de plek des onheils, maar ik heb voor goede ondersteuning en hulp gezorgd. De yogalessen in de ochtend zorgen ervoor dat ik redelijk ontspannen het water in ga. Jenny kan bijna niet geloven hoeveel ik veranderd ben in de afgelopen maanden. ‘Fysiek gezien is bijna alle hardheid en spanning verdwenen. Je bent nu veel zachter en neemt de houdingen in door los te laten in plaats van door te drukken.’

Ik voel me inderdaad ontspannen en vol vertrouwen. Maar als de eerste hoge golven op me afkomen, krijg ik een paniekaanval. Deze paniek ken ik inmiddels echter vrij goed van de Yin yogalessen. Het ongemak opzoeken, voorbij laten gaan en er niet al te veel conclusies aan verbinden. Ik blijf in- en uitademen en geef mezelf de tijd om te wennen. En voordat ik het weet, surf ik op een golf en neemt het plezier het over van de angst.

Ik lach, ik leef, ik huil en ik ben vooral één ding: waanzinnig dankbaar voor de reis die leven heet.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Happy Soul Travel.